yasin90
مدیر تالار
آنچه انسان را از عذاب قبر نجات می دهد، آمادگی برای مرگ و کمر همت بستن تا آخرین لحظات زندگی و شتافتن به دیدار ابدی است، باید این آمادگی به گونه*ای باشد که هنگام مرگ انگشت حسرت و ندامت را به دامن نگیرد.
شتافتن به سوی توبه، ادای حقوق و انجام عمل نیکوی فراوان از جمله ی آمادگی برای مرگ به حساب می آیند، چون ایمان، نماز، روزه، زکات، حج، جهاد، نیکی به پدر و مادر، صله رحم، یاد خدای بزرگ و کردارهای نیکوی دیگر، انسان مومن را مصون می دارند و موجب رهایی یافتن از هر غم و ناراحتی و تنگی می شوند.
رسولالله صلی الله علیه وسلم برای ما بیان فرموده است که اعمال نیکو و شایسته، انسان را در قبر پاسداری می*کنند، محمد بن عمرو رضی الله عنه از ابی سلمه از ابی هریره روایت می*کند که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود
بی تردید میت صدای پاهای تشییع کنندگان را هنگام فارغ شدن و برگشتن از تدفین می شنود، اگر میت مومن باشد نماز در بالای سرش و روزه در سمت راست و زکات در سمت چپ و کارهای نیکو مانند: صداقت، صله رحم، معروف و احسان در حق مردم جلو پاهایش قرار می گیرند، اگر عذاب از طرف سرش بیاید نماز می گوید: راه مسدود است و اگر از طرف راست باشد روزه مزاحم می شود و اگر از طرف چپ پیش بیاید، زکات دست به کار می شود و همچو سپری نمی گذارد نفوذ کند و اگر از طرف پاها قصد کند، کارهای خیر مزاحم می شوند، آنگاه به او گفته می شود: بنشین و او هم می نشیند، تصویری از حالت طلوع و غروب خورشید برای او تمثیل می شود، از وی به شرح زیر سوال می کنند: درباره این شخص (محمد صلی الله علیه وسلم) که میان شما بوده و به طرف شما مبعوث شده، چه می گوید؟ او می گوید: مرا بگذارید تا نماز بخوانم، به او گفته می*شود: بخوان و به پرسش*ها پاسخ بگو.
می گوید: درباره چه کسی از من سوال می کنید؟ می گویند: درباره شخصی که به میان شما مبعوث شده است، چه می گوید؟ و چه گواهی می*دهید؟
می*گوید: شهادت و گواهی می دهم که او رسول خداست و از جانب خدا به سوی انسان ها فرستاده شده است.
به او گفته می شود: تو بر همین عقیده زنده بودی و بر همین عقیده دنیا را وداع گفتی و به امید خدا بر همین عقیده زنده خواهید شد، سپس دری از درهای بهشت برایش گشوده می شود و خطاب به او می گویند: این محل و مسکن تو در بهشت است.
بی نهایت خوشحال می شود، سپس دری از درهای دوزخ بازکرده می شود و خطاب به او می گویند: اگر خدا را نافرمانی می کردی چنین جایگاهی داشتی، باز هم خوشحال می شود که از چنین جایگاهی نجات یافته است.
سپس قبرش منور و توسعه یافته و به سوی جسدش بر گردانده می شود و در کنار روح های پاک و منزه سکنی می گزیند و مجموعه ای از پرندگان بهشتی در فضای قبرش به پرواز در می آیند).
در روایت دیگر آمده: (و هو طَیرٌ یعْلَقُ فِی شَجَرِ الْجَنَّةِ)
(به پرنده ای تبدیل می شود و در بهشت به پرواز در می آید)
ابوهریره می*فرماید: آیه ذیل در این مورد بحث می*کند: « یثَبِّتُ اللّهُ الَّذِینَ آمَنُواْ بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَفِی الآخِرَةِ» إبراهیم: ٢٧
(خداوند مؤمنان را به خاطر گفتار استوار (و عقیده پایدارشان) هم در این جهان (در برابر زرق و برق مادیات و بیم و هراس مشکلات محفوظ و مصون می نماید) و هم در آن جهان (ایشان را در نعمتهای فراوان و عطایای بی پایان، جاویدان ) ماندگار می دارد، و کافران را (در دنیا و آخر) گمراه و سرگشته می سازد، و خداوند هرچه بخواهد انجام می دهد).
در روایت دیگری آمده: سپس جسدش به حالت اولی بر می گردد.
پناه خواستن از فتنه و عذاب قبراز این جهت که فتنه و عذاب قبر از جمله*ی احوال خطرناک هستند، رسولالله صلی الله علیه وسلم همواره در نمازهای خود از عذاب قبر به خداوند پناه می برد و به یاران نیز امر می کرد تا چنین کنند. در حدیث حضرت عایشهک و زن یهودی چنین چیزی نقل شده است:
زن یهودی پیش من آمد و گفت: خدا تو را از عذاب قبر حفظ کند. من هم در مورد عذاب قبر از پیامبر صلی الله علیه وسلم سؤال کردم، فرمود: (صَدَقَتْ، فَمَا صَلَّى بَعْدَ یوْمِئِذٍ صَلَاةً إِلَّا قَالَ فِی دُبُرِ الصَّلَاةِ رَبَّ جِبْرِیلَ وَمِیکائِیلَ وَإِسْرَافِیلَ أَعِذْنِی مِنْ حَرِّ النَّارِ وَعَذَابِ الْقَبْرِ ) [1]
(او راست می گوید. حضرت عایشه رضی الله عنها می فرماید: بعداز این جریان پیامبر صلی الله علیه وسلم را می دیدم که به دنبال هر نمازی می فرمود: ای پروردگار جبرئیل و میکائیل و اسرافیل از شدت گرمی جهنم و عذاب قبر به تو پناه می برم).
غندر این عبارت را به روایت افزوده است: عذاب قبر حق است.[2]
انس روایت می*کند که پیامبر صلی الله علیه وسلم همواره این دعا را زمزمه می کرد:
(اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِک مِنْ الْعَجْزِ وَالْکسَلِ وَالْجُبْنِ وَالْهَرَمِ وَأَعُوذُ بِک مِنْ فِتْنَةِ الْمَحْیا وَالْمَمَاتِ وَأَعُوذُ بِک مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ)[3]
(پروردگارا من از ناتوانی، تنبلی، بزدلی، بخیلی، پیری، عذاب قبر و فتنه زندگی و مرگ به تو پناه می برم).
از عایشه رضی الله عنها روایت شده که رسولالله صلی الله علیه وسلم چنین دعا می کرد:
(اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِک مِنْ الْکسَلِ وَالْهَرَمِ وَالْمَأْثَمِ وَالْمَغْرَمِ وَمِنْ فِتْنَةِ الْقَبْرِ وَعَذَابِ الْقَبْرِ)[4]
(خداوندا از تنبلی و پیری و گناه و بدهکاری و فتنه و عذاب قبر به تو پناه می برم).
و رسولالله صلی الله علیه وسلم به اصحاب می فرمود:
(تعوذوا من عذاب القبر فیقولون معوذ بالله من عذاب القبر)[5]
(پیامبر صلی الله علیه وسلم خطاب به اصحاب می فرمود: از عذاب قبر به خدا پناه ببرید، اصحاب هم می گفتند: از عذاب قبر به خدا پناه می بریم)
رسولالله صلی الله علیه وسلم به اصحاب دستور می داد که از چهار چیز به خدا پناه ببرند:
(اسْتَعِیذُوا بِاللَّهِ مِنْ عَذَابِ جَهَنَّمَ وَاسْتَعِیذُوا بِاللَّهِ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ اسْتَعِیذُوا بِاللَّهِ مِنْ فِتْنَةِ الْمَسِیحِ الدَّجَّالِ وَاسْتَعِیذُوا بِاللَّهِ مِنْ فِتْنَةِ الْمَحْیا وَالْمَمَاتِ)[6]
(از عذاب قبر، از دوزخ، از فتنه مسیح دجال و از فتنه مرگ و زندگی به خداوند پناه ببرید).
رسولالله صلی الله علیه وسلم به اصحاب دستور می داد که بعد از نماز به خدا پناه ببرند، از حضرت ابی هریره رضی الله عنه روایت شده که رسولالله صلی الله علیه وسلم فرمود:
(إِذَا تَشَهَّدَ أَحَدُکمْ فَلْیسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنْ أَرْبَعٍ یقُولُ اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِک مِنْ عَذَابِ جَهَنَّمَ وَمِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ وَمِنْ فِتْنَةِ الْمَحْیا وَالْمَمَاتِ وَمِنْ شَرِّ فِتْنَةِ الْمَسِیحِ الدَّجَّالِ) [7]
(هرگاه یکی از شما تشهد خواند، از چهار چیز به خدا پناه بجوید، از عذاب جهنم و سزای قبر و فتنه ی مرگ و زندگی و شر مسیح دجال)
از حضرت ابن عباس رضی الله عنه روایت شده که رسولالله صلی الله علیه وسلم این دعا را مانند سوره فاتحه و قرآن به صحابه می آموخت:
(اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِک مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ وَأَعُوذُ بِک مِنْ فِتْنَةِ الْمَسِیحِ الدَّجَّالِ وَأَعُوذُ بِک مِنْ فِتْنَةِ الْمَحْیا وَالْمَمَاتِ)[8]
(از چهار چیز به خدا پناه بجویید، از عذاب جهنم و سزای قبر و شر مسیح دجال و فتنه ی مرگ و زندگی)کسانی که از فتنه و عذاب قبر در امان هستند:
بعضی از مسلمانان که اعمال شایان توجهی را انجام داده یا به مصیبت بزرگی گرفتار شده اند، از فتنه و عذاب قبر در امان خواهند بود و آنان عبارت اند از:
1- شهید
از مقدام بن معدی کرب رضی الله عنه روایت شده که رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمود:
(لِلشَّهِیدِ عِنْدَ اللَّهِ سِتُّ خِصَالٍ یغْفَرُ لَهُ فِی أَوَّلِ دَفْعَةٍ وَیرَى مَقْعَدَهُ مِنْ الْجَنَّةِ وَیجَارُ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ وَیأْمَنُ مِنْ الْفَزَعِ الْأَکبَرِ وَیوضَعُ عَلَى رَأْسِهِ تَاجُ الْوَقَارِ الْیاقُوتَةُ مِنْهَا خَیرٌ مِنْ الدُّنْیا وَمَا فِیهَا وَیزَوَّجُ اثْنَتَینِ وَسَبْعِینَ زَوْجَةً مِنْ الْحُورِ الْعِینِ وَیشَفَّعُ فِی سَبْعِینَ مِنْ أَقَارِبِهِ) [9]
(شهید نزد خداوند شش ویژگی و امتیاز دارد: به محض اینکه بر زمین بیفتد و جان را به جان آفرین تسلیم کند مورد مغفرت قرار می گیرد و جایش را در بهشت می بیند، از عذاب قبر نجات می یابد، از وحشت بزرگ روز قیامت در امان می ماند، تاج عظمت بر سر او گذاشته می شود، تاجی که از دانه یاقوتی برجسته ساخته شده و از هر چیزی با ارزشتر است، دو حور با او ازدواج می*کنند و سفارش و شفاعتش درمورد هفتاد تن از خویشاوندان پذیرفته می شود).
نسائی در سنن خود از راشد بن سعد از یکی از اصحاب رسولالله صلی الله علیه وسلم چنین نقل می کند: (أَنَّ رَجُلًا قَالَ یا رسولالله مَا بَالُ الْمُؤْمِنِینَ یفْتَنُونَ فِی قُبُورِهِمْ إِلَّا الشَّهِیدَ قَالَ کفَى بِبَارِقَةِ السُّیوفِ عَلَى رَأْسِهِ فِتْنَةً) [10]
(مردی از رسولالله صلی الله علیه وسلم پرسید: ای رسولالله صلی الله علیه وسلم چرا تمام مؤمنان غیر از شهدا در قبر عذاب می بینند؟ رسولالله صلی الله علیه وسلم فرمود: برای شهید همین عذاب کافی است که مورد اصابت شمشیر قرار می گیرد).
2- مرزبانان
کسانی که در حال حفاظت از حدود و مرز کشور اسلامی جانشان را از دست می دهند. فضاله بن عبید از رسولالله صلی الله علیه وسلم نقل می کند، که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود:
(کلُّ مَیتٍ یخْتَمُ عَلَى عَمَلِهِ إِلَّا الَّذِی مَاتَ مُرَابِطًا فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَإِنَّهُ ینْمَى لَهُ عَمَلُهُ إِلَى یوْمِ الْقِیامَةِ وَیأْمَنُ مِنْ فِتْنَةِ الْقَبر) [11]
(هر میت عملش با موتش خاتمه می پذیرد، به جز نگهبان راه خدا، چون تا روز قیامت اعمالش رشد می کنند و از فتنه قبر در امان می*ماند).
3- کسی که روز جمعه می میرد
در حدیث از حضرت عبدالله بن عمرو روایت شده که رسولالله صلی الله علیه وسلم فرمود:
(مَا مِنْ مُسْلِمٍ یمُوتُ یوْمَ الْجُمُعَةِ أَوْ لَیلَةَ الْجُمُعَةِ إِلَّا وَقَاهُ اللَّهُ فِتْنَةَ الْقَبْرِ)[12]
(هر مسلمانی که روز جمعه بمیرد، خداوند او را از فتنه قبر نجات می*دهد).
* کسی که در اثر بیماری اسهال جان دهد
در حدیثی که عبدالله بن یسار رضی الله عنه آن را روایت می کند، چنین آمده است: من و سلیمان بن صرد و خالد بن عرفطه نشسته بودیم، صحبت از شخصی به میان آوردند که در اثر بیماری اسهال در گذشته بود و آن دو می خواستند در تشییع جنازه او شرکت کنند، یکی از آن دو خطاب به دیگری گفت: مگر نشنیده ای که رسولالله صلی الله علیه وسلم فرموده:
(مَنْ یقْتُلْهُ بَطْنُهُ فَلَنْ یعَذَّبَ فِی قَبْرِهِ فَقَالَ الآخر: بلی، و فی روایة: صدقت)[13]
(هرکس در اثر بیماری شکم بمیرد، دچار عذاب قبر نمی گردد)
دیگری گفت: آری، راست می گوید.
منبع: کتاب "قیامت صغری و قیامت کبری"؛ دکتر عمر سلیمان اشقر.
شتافتن به سوی توبه، ادای حقوق و انجام عمل نیکوی فراوان از جمله ی آمادگی برای مرگ به حساب می آیند، چون ایمان، نماز، روزه، زکات، حج، جهاد، نیکی به پدر و مادر، صله رحم، یاد خدای بزرگ و کردارهای نیکوی دیگر، انسان مومن را مصون می دارند و موجب رهایی یافتن از هر غم و ناراحتی و تنگی می شوند.
رسولالله صلی الله علیه وسلم برای ما بیان فرموده است که اعمال نیکو و شایسته، انسان را در قبر پاسداری می*کنند، محمد بن عمرو رضی الله عنه از ابی سلمه از ابی هریره روایت می*کند که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود
بی تردید میت صدای پاهای تشییع کنندگان را هنگام فارغ شدن و برگشتن از تدفین می شنود، اگر میت مومن باشد نماز در بالای سرش و روزه در سمت راست و زکات در سمت چپ و کارهای نیکو مانند: صداقت، صله رحم، معروف و احسان در حق مردم جلو پاهایش قرار می گیرند، اگر عذاب از طرف سرش بیاید نماز می گوید: راه مسدود است و اگر از طرف راست باشد روزه مزاحم می شود و اگر از طرف چپ پیش بیاید، زکات دست به کار می شود و همچو سپری نمی گذارد نفوذ کند و اگر از طرف پاها قصد کند، کارهای خیر مزاحم می شوند، آنگاه به او گفته می شود: بنشین و او هم می نشیند، تصویری از حالت طلوع و غروب خورشید برای او تمثیل می شود، از وی به شرح زیر سوال می کنند: درباره این شخص (محمد صلی الله علیه وسلم) که میان شما بوده و به طرف شما مبعوث شده، چه می گوید؟ او می گوید: مرا بگذارید تا نماز بخوانم، به او گفته می*شود: بخوان و به پرسش*ها پاسخ بگو.می گوید: درباره چه کسی از من سوال می کنید؟ می گویند: درباره شخصی که به میان شما مبعوث شده است، چه می گوید؟ و چه گواهی می*دهید؟
می*گوید: شهادت و گواهی می دهم که او رسول خداست و از جانب خدا به سوی انسان ها فرستاده شده است.
به او گفته می شود: تو بر همین عقیده زنده بودی و بر همین عقیده دنیا را وداع گفتی و به امید خدا بر همین عقیده زنده خواهید شد، سپس دری از درهای بهشت برایش گشوده می شود و خطاب به او می گویند: این محل و مسکن تو در بهشت است.
بی نهایت خوشحال می شود، سپس دری از درهای دوزخ بازکرده می شود و خطاب به او می گویند: اگر خدا را نافرمانی می کردی چنین جایگاهی داشتی، باز هم خوشحال می شود که از چنین جایگاهی نجات یافته است.
سپس قبرش منور و توسعه یافته و به سوی جسدش بر گردانده می شود و در کنار روح های پاک و منزه سکنی می گزیند و مجموعه ای از پرندگان بهشتی در فضای قبرش به پرواز در می آیند).
در روایت دیگر آمده: (و هو طَیرٌ یعْلَقُ فِی شَجَرِ الْجَنَّةِ)
(به پرنده ای تبدیل می شود و در بهشت به پرواز در می آید)
ابوهریره می*فرماید: آیه ذیل در این مورد بحث می*کند: « یثَبِّتُ اللّهُ الَّذِینَ آمَنُواْ بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَفِی الآخِرَةِ» إبراهیم: ٢٧
(خداوند مؤمنان را به خاطر گفتار استوار (و عقیده پایدارشان) هم در این جهان (در برابر زرق و برق مادیات و بیم و هراس مشکلات محفوظ و مصون می نماید) و هم در آن جهان (ایشان را در نعمتهای فراوان و عطایای بی پایان، جاویدان ) ماندگار می دارد، و کافران را (در دنیا و آخر) گمراه و سرگشته می سازد، و خداوند هرچه بخواهد انجام می دهد).
در روایت دیگری آمده: سپس جسدش به حالت اولی بر می گردد.
پناه خواستن از فتنه و عذاب قبراز این جهت که فتنه و عذاب قبر از جمله*ی احوال خطرناک هستند، رسولالله صلی الله علیه وسلم همواره در نمازهای خود از عذاب قبر به خداوند پناه می برد و به یاران نیز امر می کرد تا چنین کنند. در حدیث حضرت عایشهک و زن یهودی چنین چیزی نقل شده است:
زن یهودی پیش من آمد و گفت: خدا تو را از عذاب قبر حفظ کند. من هم در مورد عذاب قبر از پیامبر صلی الله علیه وسلم سؤال کردم، فرمود: (صَدَقَتْ، فَمَا صَلَّى بَعْدَ یوْمِئِذٍ صَلَاةً إِلَّا قَالَ فِی دُبُرِ الصَّلَاةِ رَبَّ جِبْرِیلَ وَمِیکائِیلَ وَإِسْرَافِیلَ أَعِذْنِی مِنْ حَرِّ النَّارِ وَعَذَابِ الْقَبْرِ ) [1]
(او راست می گوید. حضرت عایشه رضی الله عنها می فرماید: بعداز این جریان پیامبر صلی الله علیه وسلم را می دیدم که به دنبال هر نمازی می فرمود: ای پروردگار جبرئیل و میکائیل و اسرافیل از شدت گرمی جهنم و عذاب قبر به تو پناه می برم).
غندر این عبارت را به روایت افزوده است: عذاب قبر حق است.[2]
انس روایت می*کند که پیامبر صلی الله علیه وسلم همواره این دعا را زمزمه می کرد:
(اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِک مِنْ الْعَجْزِ وَالْکسَلِ وَالْجُبْنِ وَالْهَرَمِ وَأَعُوذُ بِک مِنْ فِتْنَةِ الْمَحْیا وَالْمَمَاتِ وَأَعُوذُ بِک مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ)[3]
(پروردگارا من از ناتوانی، تنبلی، بزدلی، بخیلی، پیری، عذاب قبر و فتنه زندگی و مرگ به تو پناه می برم).
از عایشه رضی الله عنها روایت شده که رسولالله صلی الله علیه وسلم چنین دعا می کرد:
(اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِک مِنْ الْکسَلِ وَالْهَرَمِ وَالْمَأْثَمِ وَالْمَغْرَمِ وَمِنْ فِتْنَةِ الْقَبْرِ وَعَذَابِ الْقَبْرِ)[4]
(خداوندا از تنبلی و پیری و گناه و بدهکاری و فتنه و عذاب قبر به تو پناه می برم).
و رسولالله صلی الله علیه وسلم به اصحاب می فرمود:
(تعوذوا من عذاب القبر فیقولون معوذ بالله من عذاب القبر)[5]
(پیامبر صلی الله علیه وسلم خطاب به اصحاب می فرمود: از عذاب قبر به خدا پناه ببرید، اصحاب هم می گفتند: از عذاب قبر به خدا پناه می بریم)
رسولالله صلی الله علیه وسلم به اصحاب دستور می داد که از چهار چیز به خدا پناه ببرند:
(اسْتَعِیذُوا بِاللَّهِ مِنْ عَذَابِ جَهَنَّمَ وَاسْتَعِیذُوا بِاللَّهِ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ اسْتَعِیذُوا بِاللَّهِ مِنْ فِتْنَةِ الْمَسِیحِ الدَّجَّالِ وَاسْتَعِیذُوا بِاللَّهِ مِنْ فِتْنَةِ الْمَحْیا وَالْمَمَاتِ)[6]
(از عذاب قبر، از دوزخ، از فتنه مسیح دجال و از فتنه مرگ و زندگی به خداوند پناه ببرید).
رسولالله صلی الله علیه وسلم به اصحاب دستور می داد که بعد از نماز به خدا پناه ببرند، از حضرت ابی هریره رضی الله عنه روایت شده که رسولالله صلی الله علیه وسلم فرمود:
(إِذَا تَشَهَّدَ أَحَدُکمْ فَلْیسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنْ أَرْبَعٍ یقُولُ اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِک مِنْ عَذَابِ جَهَنَّمَ وَمِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ وَمِنْ فِتْنَةِ الْمَحْیا وَالْمَمَاتِ وَمِنْ شَرِّ فِتْنَةِ الْمَسِیحِ الدَّجَّالِ) [7]
(هرگاه یکی از شما تشهد خواند، از چهار چیز به خدا پناه بجوید، از عذاب جهنم و سزای قبر و فتنه ی مرگ و زندگی و شر مسیح دجال)
از حضرت ابن عباس رضی الله عنه روایت شده که رسولالله صلی الله علیه وسلم این دعا را مانند سوره فاتحه و قرآن به صحابه می آموخت:
(اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِک مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ وَأَعُوذُ بِک مِنْ فِتْنَةِ الْمَسِیحِ الدَّجَّالِ وَأَعُوذُ بِک مِنْ فِتْنَةِ الْمَحْیا وَالْمَمَاتِ)[8]
(از چهار چیز به خدا پناه بجویید، از عذاب جهنم و سزای قبر و شر مسیح دجال و فتنه ی مرگ و زندگی)کسانی که از فتنه و عذاب قبر در امان هستند:
بعضی از مسلمانان که اعمال شایان توجهی را انجام داده یا به مصیبت بزرگی گرفتار شده اند، از فتنه و عذاب قبر در امان خواهند بود و آنان عبارت اند از:
1- شهید
از مقدام بن معدی کرب رضی الله عنه روایت شده که رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمود:
(لِلشَّهِیدِ عِنْدَ اللَّهِ سِتُّ خِصَالٍ یغْفَرُ لَهُ فِی أَوَّلِ دَفْعَةٍ وَیرَى مَقْعَدَهُ مِنْ الْجَنَّةِ وَیجَارُ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ وَیأْمَنُ مِنْ الْفَزَعِ الْأَکبَرِ وَیوضَعُ عَلَى رَأْسِهِ تَاجُ الْوَقَارِ الْیاقُوتَةُ مِنْهَا خَیرٌ مِنْ الدُّنْیا وَمَا فِیهَا وَیزَوَّجُ اثْنَتَینِ وَسَبْعِینَ زَوْجَةً مِنْ الْحُورِ الْعِینِ وَیشَفَّعُ فِی سَبْعِینَ مِنْ أَقَارِبِهِ) [9]
(شهید نزد خداوند شش ویژگی و امتیاز دارد: به محض اینکه بر زمین بیفتد و جان را به جان آفرین تسلیم کند مورد مغفرت قرار می گیرد و جایش را در بهشت می بیند، از عذاب قبر نجات می یابد، از وحشت بزرگ روز قیامت در امان می ماند، تاج عظمت بر سر او گذاشته می شود، تاجی که از دانه یاقوتی برجسته ساخته شده و از هر چیزی با ارزشتر است، دو حور با او ازدواج می*کنند و سفارش و شفاعتش درمورد هفتاد تن از خویشاوندان پذیرفته می شود).
نسائی در سنن خود از راشد بن سعد از یکی از اصحاب رسولالله صلی الله علیه وسلم چنین نقل می کند: (أَنَّ رَجُلًا قَالَ یا رسولالله مَا بَالُ الْمُؤْمِنِینَ یفْتَنُونَ فِی قُبُورِهِمْ إِلَّا الشَّهِیدَ قَالَ کفَى بِبَارِقَةِ السُّیوفِ عَلَى رَأْسِهِ فِتْنَةً) [10]
(مردی از رسولالله صلی الله علیه وسلم پرسید: ای رسولالله صلی الله علیه وسلم چرا تمام مؤمنان غیر از شهدا در قبر عذاب می بینند؟ رسولالله صلی الله علیه وسلم فرمود: برای شهید همین عذاب کافی است که مورد اصابت شمشیر قرار می گیرد).
2- مرزبانان
کسانی که در حال حفاظت از حدود و مرز کشور اسلامی جانشان را از دست می دهند. فضاله بن عبید از رسولالله صلی الله علیه وسلم نقل می کند، که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود:
(کلُّ مَیتٍ یخْتَمُ عَلَى عَمَلِهِ إِلَّا الَّذِی مَاتَ مُرَابِطًا فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَإِنَّهُ ینْمَى لَهُ عَمَلُهُ إِلَى یوْمِ الْقِیامَةِ وَیأْمَنُ مِنْ فِتْنَةِ الْقَبر) [11]
(هر میت عملش با موتش خاتمه می پذیرد، به جز نگهبان راه خدا، چون تا روز قیامت اعمالش رشد می کنند و از فتنه قبر در امان می*ماند).
3- کسی که روز جمعه می میرد
در حدیث از حضرت عبدالله بن عمرو روایت شده که رسولالله صلی الله علیه وسلم فرمود:
(مَا مِنْ مُسْلِمٍ یمُوتُ یوْمَ الْجُمُعَةِ أَوْ لَیلَةَ الْجُمُعَةِ إِلَّا وَقَاهُ اللَّهُ فِتْنَةَ الْقَبْرِ)[12]
(هر مسلمانی که روز جمعه بمیرد، خداوند او را از فتنه قبر نجات می*دهد).
* کسی که در اثر بیماری اسهال جان دهد
در حدیثی که عبدالله بن یسار رضی الله عنه آن را روایت می کند، چنین آمده است: من و سلیمان بن صرد و خالد بن عرفطه نشسته بودیم، صحبت از شخصی به میان آوردند که در اثر بیماری اسهال در گذشته بود و آن دو می خواستند در تشییع جنازه او شرکت کنند، یکی از آن دو خطاب به دیگری گفت: مگر نشنیده ای که رسولالله صلی الله علیه وسلم فرموده:
(مَنْ یقْتُلْهُ بَطْنُهُ فَلَنْ یعَذَّبَ فِی قَبْرِهِ فَقَالَ الآخر: بلی، و فی روایة: صدقت)[13]
(هرکس در اثر بیماری شکم بمیرد، دچار عذاب قبر نمی گردد)
دیگری گفت: آری، راست می گوید.
منبع: کتاب "قیامت صغری و قیامت کبری"؛ دکتر عمر سلیمان اشقر.
آخرین ویرایش:
