ahmad
کاربر فعال و مفید
- تاریخ ثبت‌نام
- 13/1/13
- نوشته‌ها
- 319
- پسندها
- 0
فضایل سوره آل عمران
حدیث گذشته نواس بن سمعان (رض) که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «روز قیامت، قرآن و اهل قرآن [همان کسانی را که در دنیا به آن عمل می*کردند] را می*آورند در حالی که پیشاپیش قرآن سوره های بقره و آل عمران قرار دارند»[1].
حدیث گذشته ابوامامه که در آن رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «قرآن بخوانید؛ زیرا قرآن روز قیامت برای صاحبانش، شفاعت می*کند. دو سوره نورانی بقره و آل عمران را بخوانید؛ زیرا آن دو، روز قیامت به شکل دو ابر یا دو سایبان یا دو گروه پرنده که بال گشوده اند، می*آیند و از صاحبانشان، دفاع می کنند»[2].
فضایل سوره کهف
ابوسعید خدری (رض) می*گوید: رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «هر کس، روز جمعه، سوره کهف را بخواند، میان دو جمعه برایش نورانی می گردد»[3].
فضیلت آیات اولیه سوره کهف
أبودرداء (رض) می*گوید: نبی اکرم صلی الله علیه و سلم فرمود: «هر کس، ده آیه از اول سوره کهف، حفظ نماید از دجال، حفاظت می شود». و در لفظی آمده است که: «از فتنه دجال، حفاظت می شود»[4].
فضیلت سوره طه
در این باره، حدیث ابوامامه س بیان گردید که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «اسم اعظم الهی که اگر با آن، فراخوانده شود، اجابت می*کند در سه سوره قرآن کریم یعنی سوره های بقره، آل عمران و طه وجود دارد»[5].
فضیلت سوره فتح
عمر بن خطاب رضی الله عنه می*گوید: رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «امشب بر من سوره*ای نازل گردید که نزد من از هرآنچه که خورشید برآن می*تابد (تمام دنیا) محبوب*تر است، و آن سوره فتح می*باشد»([6]).
فضایل سوره ملک
ابوهریره رضی الله عنه می*گوید: نبی اکرم صلی الله علیه و سلم فرمود: «سوره*ای در قرآن وجود دارد که دارای سی آیه می*باشد، این سوره برای یک مرد به اندازه*ای شفاعت نمود که باعث مغفرت وی گردید، و آن سوره ملک می*باشد»([7]).
انس رضی الله عنه می*گوید: رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «سوره*ای در قرآن وجود دارد که فقط سی آیه می*باشد، آن سوره به اندازه*ای از صاحبش دفاع نمود تا این که او را وارد بهشت ساخت، و آن سوره ملک می*باشد»([8]).
عبدالله بن مسعود رضی الله عنه می*گوید: فرشتگان عذاب در قبر نزد شخص می*روند، نخست از جانب پاهایش به او نزدیک می*شوند، پاهایش می*گویند: از جانب من به او دسترسی پیدا نمی*کنید؛ زیرا او (در دنیا) سوره ملک را تلاوت می*نمود. سپس فرشتگان عذاب از جانب سینه یا شکم به او نزدیک می*شوند، سینه می*گوید: از جانب من نمی*توانید به او برسید، زیرا در درون من سوره ملک را حفظ و نگهداری نمود، بعد از آن از طرف سرش به او نزدیک می*شوند، سرش می*گوید: از جانب من هم نمی*توانید به او نزدیک شوید، چرا که به وسیلة من سوره ملک را تلاوت می*نمود، لذا باید دانست که سوره ملک مانعی است که از عذاب قبر جلوگیری می*نماید، این سوره در تورات نیز معرفی شده است، هرکس شبانه آن را تلاوت نماید کار زیاد و بسیار خوبی انجام داده است([9]).
فضیلت سوره کافرون
ابن عباس (رضی الله عنه) می*گوید: رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «سوره کافرون با یک چهارم قرآن برابر می*باشد»([10]).
از عایشه (رضی الله عنها) روایت است که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «چه خوب هستند سوره*های کافرون و اخلاص، که در دو رکعت قبل از نماز فجر خوانده می*شوند»([11]).
رسول الله صلی الله علیه و سلم خطاب به نوفل فرمود: «سوره کافرون را بخوان و بعد از آن بخواب، زیرا این سوره برائت از شرک است»([12]).
فضایل سوره اخلاص
ابن عباس (رض) می*گوید: رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «سوره اخلاص برابر با یک سوم قرآن می*باشد»([13]).
ابودرداء رضی الله عنه می*گویدکه: رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «آیا یکی از شما نمی*تواند در یک شب، یک سوم قرآن را بخواند؟ صحابه عرض کردند: چگونه یکی از ما می*تواند یک سوم قرآن را بخواند؟ فرمود: «سوره اخلاص برابر با یک سوم قرآن می*باشد»([14]).
و در روایتی آمده است که رسول اکرم صلی الله علیه و سلم فرمود: «خداوند عزوجل قرآن را به سه بخش تقسیم نموده است و سوره اخلاص یکی از بخش*های سه*گانة قرآن می*باشد»([15]).
ابوهریره رضی الله عنه می*گوید: همراه رسول الله صلی الله علیه و سلم می*آمدم، آنحضرت صلی الله علیه و سلم صدای مردی را شنید که سوره اخلاص را می*خواند، فرمود: «واجب شد» گفتم: ای رسول خدا! چه چیزی! فرمود: «بهشت»([16]).
از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «جمع شوید، زیرا می*خواهم یک سوم قرآن را برای شما بخوانم» پس تعداد زیادی اجتماع نمودند، آنگاه پیامبر اکرم صلی الله علیه و سلم بیرون آمد و سوره اخلاص را خواند و وارد خانه شد؛ سپس دوباره بیرون آمد و فرمود: «من به شما گفتم: یک سوم قرآن را برای شما خواهم خواند، بدانید که سوره اخلاص با یک سوم قرآن، برابری می*کند»([17]).
ابوسعید خدری رضی الله عنه می*گوید: شخصی شنید که فرد دیگری سوره اخلاص را می*خواند و تکرار می*نماید، صبح هنگام نزد رسول اکرم صلی الله علیه و سلم رفت و ماجرا را برایش تعریف نمود، طوری که، گویا این کارش را کوچک می*شمرد، رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «سوگند به ذاتی که جانم در دست اوست، سوره اخلاص برابر با یک سوم قرآن می*باشد»([18]).
عایشه (رض) می*گوید: نبی اکرم صلی الله علیه و سلم مردی را به عنوان مسئول یک دستة نظامی تعیین فرمود؛ آن مرد نماز را برای همراهانش امامت می*نمود و قرائتش را در نماز با سوره اخلاص به پایان می*رساند، هنگامی که برگشتند، موضوع را با نبی اکرم صلی الله علیه و سلم در میان گذاشتند. آنحضرت صلی الله علیه و سلم فرمود: «از او بپرسید که چرا چنین می*کند»؟ از آن مرد علت را پرسیدند؛ او گفت: خداوند در سوره اخلاص توصیف شده است، لذا من دوست دارم که آن را بخوانم. نبی اکرم صلی الله علیه و سلم فرمود: «به او بگویید که خداوند او را دوست دارد». و در روایتی آمده است که فرمود: «چون صفات الهی را دوست داری، وارد بهشت شده*ای»([19]).
معاذ بن انس رضی الله عنه می*گوید: رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «هرکس سوره اخلاص را ده بار بخواند، خداوند برایش خانه*ای در بهشت می*سازد، و در روایتی آمده است که برایش قصری در بهشت می*سازد»([20]).
عایشه (رض) می*گوید: هر شب هنگامی که نبی اکرم صلی الله علیه و سلم به رختخوابش می*رفت، کف*های دستش را کنارهم قرار می*داد و سوره*های اخلاص و فلق و ناس را می*خواند و در دست*هایش می*دمید و تا جایی از بدنش که می*توانست، دست می*کشید؛ این کار را از سر و صورت و قسمت جلوی بدنش آغاز می*نمود، و این عمل را سه بار تکرار می*کرد([21]).
عبدالله بن خبیب رضی الله عنه می*گوید: در یک شب بارانی و بسیار تاریک، بیرون رفتیم تا از رسول الله صلی الله علیه و سلم بخواهیم که نماز را برای ما امامت نماید، هنگامی که به ایشان رسیدیم، فرمود: آيا نماز را خوانديد؟ من چیزی نگفتم. فرمود: «بگو» بازهم من چیزی نگفتم، برای بار سوم فرمود: «بگو». گفتم: ای رسول خدا! چه بگویم؟ فرمود: «هنگام صبح و شام سوره*های اخلاص و فلق و ناس را سه بار بخوان تو را از همه چیز کفایت می*کنند»([22]).
فضایل سوره*های فلق و ناس
عایشه (رض) می*گوید: هنگامی که رسول خدا صلی الله علیه و سلم مریض می*شد، سوره*های فلق و ناس را می*خواند و خودش را دم می*نمود؛ و هنگامی که بیماری*اش شدت یافت، من آنها را می*خواندم و دست خودش را به امید برکت بر جسدش می*کشیدم([23]).
عقبه بن عامر رضی الله عنه می*گوید: رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «آیا نمی*دانید که دیشب آیاتی نازل شده است که مثل آنها دیده نشده است؛ آنها سوره*های فلق و ناس هستند»([24]).
عقبه بن عامر رضی الله عنه می*گوید: روزی همراه رسول الله صلی الله علیه و سلم میان جحفه و ابواء حرکت می*کردم که باد و تاریکی سختی ما را فرا گرفت، رسول الله صلی الله علیه و سلم شروع به دم*کردن با سوره*های فلق و ناس نمود، ولی فرمود: «ای عقبه! با آنها، (خودت را) دم کن، زیرا هیچ دم*کننده*ای به مثل این سوره*ها دم ننموده است». راوی می*گوید: همچنین آنحضرت صلی الله علیه و سلم نماز را امامت می*نمود و شنیدم که آنها را در نمازی خواند([25]).
جابر رضی الله عنه می*گوید: رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «ای جابر! بخوان» گفتم: پدر و مادرم فدایت شوند، چه بخوانم؟ فرمود: «سوره*های فلق و ناس را» من به دستورش عمل نمودم. بعد از آن فرمود: «این سوره*ها را بخوان و هرگز نمی*توانی مانند اینها بخوانی»([26]).
در بارة فضیلت سوره فلق، عقبه بن عامر رضی الله عنه می*گوید: گفتم: ای رسول خدا! چند آیه از سوره هود و چند آیه از سوره یوسف به من بیاموز. فرمود: «ای عقبه! تو هیچ سوره*ای محبوب*تر و بلیغ*تر نزد خداوند از سوره فلق نمی*خوانی، و سعی کن که خواندن آن در نماز از تو فوت نشود»([27]).
نکات پراکنده*ای در باره سوره*ها و آیات
نخستین سوره*ای که از قرآن نازل گردید، اقرأ بود.
آخرین سوره*ای که نازل شد، سوره نصر بود؛ زیرا ابن عباس رضی الله عنه از عبیدالله بن عبدالله پرسید: آیا آخرین سوره*ای که به طور کامل نازل شده است، می*دانی؟ عبید الله گفت: بلی، سوره نصر است، ابن عباس رضی الله عنه گفت: درست گفتی([28]).
آخرین آیه*ای که نازل شد این سخن خداوند متعال است که می*فرماید:
{ وَاتَّقُوا يَوْمًا تُرْجَعُونَ فِيهِ إِلَى اللَّهِ ثُمَّ تُوَفَّى كُلُّ نَفْسٍ مَا كَسَبَتْ وَهُمْ لا يُظْلَمُونَ (٢٨١)} [بقره: 281]. زیرا ابن عباس رضی الله عنه می*گوید: آخرین آیه*ای که بر نبی اکرم صلی الله علیه و سلم نازل گردید، آیة ربا بود که با همین سه الفاظ فوق به پایان می*رسد([29]).
بزرگترین سوره قرآن فاتحه است، چنانچه رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «بزرگترین سوره قرآن فاتحه است».
بزرگترین آیة قرآنکریم آیة الکرسی است، چنانچه در حدیث ابی بن کعب رضی الله عنه بیان گردید که بزرگترین آیة قرآن آیة الکرسی می*باشد.
سوره اخلاص با یک سوم قرآن، برابری می*کند و سوره کافرون با یک چهارم قرآن، برابری می*نماید. و به هردوی آنها سوره اخلاص می*گویند، زیرا در این دو سوره از خالص*گرداندن یکتاپرستی خداوند متعال سخن به میان آمده است.
پایان
این همان مقداری از احادیث صحیح در بارة فضایل سوره*ها و آیات می*باشد که برای من جمع*آوری آنها میسر گردید، از خداوند عزوجل مسئلت می*نمایم که این کتاب مختصر را برای نویسنده و تمام کسانی که ابراز نظر نموده یا در آن نقشی ایفاء نموده اند و باعث چاپ و نشر آن شده اند، مفید بگرداند. همچنین از او می*خواهم که مرا به خاطر اشتباهات بشری*ای که در آن رخ داده است، مغفرت نماید، و آن را از من به طور کامل بپذیرد؛ زیرا او شنوا و نزدیک و اجابت*کننده است. و حمد و ستایش از آنِ خدایی است که پروردگار جهانیان است.
عبدالقادر ترشابی
شارجه – 20 شوال 1430 هـ . ق
برابر با 10 اکتبر 2009 م -
زیرنویسها:
[1]- صحیح مسلم.
[2]- صحیح مسلم.
[3]- روایت حاکم نیشابوری و بیهقی؛ و این روایت صحیح می باشد چنانکه در صحیح ترغیب و ترهیب آمده است.
[4]- صحیح مسلم.
[5]- نگا صحیح الجامع.
([6])- صحیح بخاری.
([7])- روایت احمد و ابن حبان و حاکم بالسند حسن: نگا صحیح ابی داود.
([8])- حدیثی حسن است، نگا صحیح الجامع و صحیح ابوداود.
([9])- حاکم آن را به صورت موقوف روایت نموده است و نگا صحیح ترغیب و ترهیب. البته جملة «سوره ملک از عذاب الهی جلوگیری می*نماید» به طور مرفوع از رسول اکرم صلی الله علیه و سلم به ثبوت رسیده است، نگا سلسلة صحیحه و صحیح الجامع.
([10])- روایت ترمذی، نگا: صحیح ترغیب و ترهیب.
([11])- روایت صحیحی است که در صحیح ابن حبان آمده است. نگا: سلسله صحیحه.
([12])- روایت ابوداود و ترمذی، نگا: صحیح ابوداود.
([13])- تخریج آن بیان شد، نگا: صحیح الجامع.
([14])- صحیح مسلم.
([15])- صحیح مسلم.
([16])- صحیح مسلم.
([17])- صحیح مسلم.
([18])- صحیح بخاری.
([19])- روایت بخاری و مسلم.
([20])- روایت احمد، نگا: سلسلة صحیحه.
([21])- روایت بخاری و مسلم.
([22])- روایت ابوداود و ترمذی با سندی حسن؛ نگا: صحیح ابی داود.
([23])- صحیح بخاری.
([24])- صحیح مسلم.
([25])- صحیح ابن حبان، و این روایت صحیح لغیره است چنانچه در صحیح ترغیب و ترهیب آمده است.
([26])- روایت احمد و نسائی، و حدیثی صحیح می*باشد، چنانکه در صحیح ترغیب و ترهیب آمده است.
([27])- صحیح ابن حبان و حاکم، نگا: صحیح ترغیب و ترهیب.
([28])- صحیح مسلم.
([29])- صحیح بخاری.
گرفته شده از کتاب: فضایل صحیح آیات و سوره*های قرآن کریم، نویسنده: فخرالدین بن زبیر بن علی محسنی، ترجمه: عبدالقادر ترشابی
حدیث گذشته نواس بن سمعان (رض) که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «روز قیامت، قرآن و اهل قرآن [همان کسانی را که در دنیا به آن عمل می*کردند] را می*آورند در حالی که پیشاپیش قرآن سوره های بقره و آل عمران قرار دارند»[1].
حدیث گذشته ابوامامه که در آن رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «قرآن بخوانید؛ زیرا قرآن روز قیامت برای صاحبانش، شفاعت می*کند. دو سوره نورانی بقره و آل عمران را بخوانید؛ زیرا آن دو، روز قیامت به شکل دو ابر یا دو سایبان یا دو گروه پرنده که بال گشوده اند، می*آیند و از صاحبانشان، دفاع می کنند»[2].
فضایل سوره کهف
ابوسعید خدری (رض) می*گوید: رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «هر کس، روز جمعه، سوره کهف را بخواند، میان دو جمعه برایش نورانی می گردد»[3].
فضیلت آیات اولیه سوره کهف
أبودرداء (رض) می*گوید: نبی اکرم صلی الله علیه و سلم فرمود: «هر کس، ده آیه از اول سوره کهف، حفظ نماید از دجال، حفاظت می شود». و در لفظی آمده است که: «از فتنه دجال، حفاظت می شود»[4].
فضیلت سوره طه
در این باره، حدیث ابوامامه س بیان گردید که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «اسم اعظم الهی که اگر با آن، فراخوانده شود، اجابت می*کند در سه سوره قرآن کریم یعنی سوره های بقره، آل عمران و طه وجود دارد»[5].
فضیلت سوره فتح
عمر بن خطاب رضی الله عنه می*گوید: رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «امشب بر من سوره*ای نازل گردید که نزد من از هرآنچه که خورشید برآن می*تابد (تمام دنیا) محبوب*تر است، و آن سوره فتح می*باشد»([6]).
فضایل سوره ملک
ابوهریره رضی الله عنه می*گوید: نبی اکرم صلی الله علیه و سلم فرمود: «سوره*ای در قرآن وجود دارد که دارای سی آیه می*باشد، این سوره برای یک مرد به اندازه*ای شفاعت نمود که باعث مغفرت وی گردید، و آن سوره ملک می*باشد»([7]).
انس رضی الله عنه می*گوید: رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «سوره*ای در قرآن وجود دارد که فقط سی آیه می*باشد، آن سوره به اندازه*ای از صاحبش دفاع نمود تا این که او را وارد بهشت ساخت، و آن سوره ملک می*باشد»([8]).
عبدالله بن مسعود رضی الله عنه می*گوید: فرشتگان عذاب در قبر نزد شخص می*روند، نخست از جانب پاهایش به او نزدیک می*شوند، پاهایش می*گویند: از جانب من به او دسترسی پیدا نمی*کنید؛ زیرا او (در دنیا) سوره ملک را تلاوت می*نمود. سپس فرشتگان عذاب از جانب سینه یا شکم به او نزدیک می*شوند، سینه می*گوید: از جانب من نمی*توانید به او برسید، زیرا در درون من سوره ملک را حفظ و نگهداری نمود، بعد از آن از طرف سرش به او نزدیک می*شوند، سرش می*گوید: از جانب من هم نمی*توانید به او نزدیک شوید، چرا که به وسیلة من سوره ملک را تلاوت می*نمود، لذا باید دانست که سوره ملک مانعی است که از عذاب قبر جلوگیری می*نماید، این سوره در تورات نیز معرفی شده است، هرکس شبانه آن را تلاوت نماید کار زیاد و بسیار خوبی انجام داده است([9]).
فضیلت سوره کافرون
ابن عباس (رضی الله عنه) می*گوید: رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «سوره کافرون با یک چهارم قرآن برابر می*باشد»([10]).
از عایشه (رضی الله عنها) روایت است که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «چه خوب هستند سوره*های کافرون و اخلاص، که در دو رکعت قبل از نماز فجر خوانده می*شوند»([11]).
رسول الله صلی الله علیه و سلم خطاب به نوفل فرمود: «سوره کافرون را بخوان و بعد از آن بخواب، زیرا این سوره برائت از شرک است»([12]).
فضایل سوره اخلاص
ابن عباس (رض) می*گوید: رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «سوره اخلاص برابر با یک سوم قرآن می*باشد»([13]).
ابودرداء رضی الله عنه می*گویدکه: رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «آیا یکی از شما نمی*تواند در یک شب، یک سوم قرآن را بخواند؟ صحابه عرض کردند: چگونه یکی از ما می*تواند یک سوم قرآن را بخواند؟ فرمود: «سوره اخلاص برابر با یک سوم قرآن می*باشد»([14]).
و در روایتی آمده است که رسول اکرم صلی الله علیه و سلم فرمود: «خداوند عزوجل قرآن را به سه بخش تقسیم نموده است و سوره اخلاص یکی از بخش*های سه*گانة قرآن می*باشد»([15]).
ابوهریره رضی الله عنه می*گوید: همراه رسول الله صلی الله علیه و سلم می*آمدم، آنحضرت صلی الله علیه و سلم صدای مردی را شنید که سوره اخلاص را می*خواند، فرمود: «واجب شد» گفتم: ای رسول خدا! چه چیزی! فرمود: «بهشت»([16]).
از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «جمع شوید، زیرا می*خواهم یک سوم قرآن را برای شما بخوانم» پس تعداد زیادی اجتماع نمودند، آنگاه پیامبر اکرم صلی الله علیه و سلم بیرون آمد و سوره اخلاص را خواند و وارد خانه شد؛ سپس دوباره بیرون آمد و فرمود: «من به شما گفتم: یک سوم قرآن را برای شما خواهم خواند، بدانید که سوره اخلاص با یک سوم قرآن، برابری می*کند»([17]).
ابوسعید خدری رضی الله عنه می*گوید: شخصی شنید که فرد دیگری سوره اخلاص را می*خواند و تکرار می*نماید، صبح هنگام نزد رسول اکرم صلی الله علیه و سلم رفت و ماجرا را برایش تعریف نمود، طوری که، گویا این کارش را کوچک می*شمرد، رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «سوگند به ذاتی که جانم در دست اوست، سوره اخلاص برابر با یک سوم قرآن می*باشد»([18]).
عایشه (رض) می*گوید: نبی اکرم صلی الله علیه و سلم مردی را به عنوان مسئول یک دستة نظامی تعیین فرمود؛ آن مرد نماز را برای همراهانش امامت می*نمود و قرائتش را در نماز با سوره اخلاص به پایان می*رساند، هنگامی که برگشتند، موضوع را با نبی اکرم صلی الله علیه و سلم در میان گذاشتند. آنحضرت صلی الله علیه و سلم فرمود: «از او بپرسید که چرا چنین می*کند»؟ از آن مرد علت را پرسیدند؛ او گفت: خداوند در سوره اخلاص توصیف شده است، لذا من دوست دارم که آن را بخوانم. نبی اکرم صلی الله علیه و سلم فرمود: «به او بگویید که خداوند او را دوست دارد». و در روایتی آمده است که فرمود: «چون صفات الهی را دوست داری، وارد بهشت شده*ای»([19]).
معاذ بن انس رضی الله عنه می*گوید: رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «هرکس سوره اخلاص را ده بار بخواند، خداوند برایش خانه*ای در بهشت می*سازد، و در روایتی آمده است که برایش قصری در بهشت می*سازد»([20]).
عایشه (رض) می*گوید: هر شب هنگامی که نبی اکرم صلی الله علیه و سلم به رختخوابش می*رفت، کف*های دستش را کنارهم قرار می*داد و سوره*های اخلاص و فلق و ناس را می*خواند و در دست*هایش می*دمید و تا جایی از بدنش که می*توانست، دست می*کشید؛ این کار را از سر و صورت و قسمت جلوی بدنش آغاز می*نمود، و این عمل را سه بار تکرار می*کرد([21]).
عبدالله بن خبیب رضی الله عنه می*گوید: در یک شب بارانی و بسیار تاریک، بیرون رفتیم تا از رسول الله صلی الله علیه و سلم بخواهیم که نماز را برای ما امامت نماید، هنگامی که به ایشان رسیدیم، فرمود: آيا نماز را خوانديد؟ من چیزی نگفتم. فرمود: «بگو» بازهم من چیزی نگفتم، برای بار سوم فرمود: «بگو». گفتم: ای رسول خدا! چه بگویم؟ فرمود: «هنگام صبح و شام سوره*های اخلاص و فلق و ناس را سه بار بخوان تو را از همه چیز کفایت می*کنند»([22]).
فضایل سوره*های فلق و ناس
عایشه (رض) می*گوید: هنگامی که رسول خدا صلی الله علیه و سلم مریض می*شد، سوره*های فلق و ناس را می*خواند و خودش را دم می*نمود؛ و هنگامی که بیماری*اش شدت یافت، من آنها را می*خواندم و دست خودش را به امید برکت بر جسدش می*کشیدم([23]).
عقبه بن عامر رضی الله عنه می*گوید: رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «آیا نمی*دانید که دیشب آیاتی نازل شده است که مثل آنها دیده نشده است؛ آنها سوره*های فلق و ناس هستند»([24]).
عقبه بن عامر رضی الله عنه می*گوید: روزی همراه رسول الله صلی الله علیه و سلم میان جحفه و ابواء حرکت می*کردم که باد و تاریکی سختی ما را فرا گرفت، رسول الله صلی الله علیه و سلم شروع به دم*کردن با سوره*های فلق و ناس نمود، ولی فرمود: «ای عقبه! با آنها، (خودت را) دم کن، زیرا هیچ دم*کننده*ای به مثل این سوره*ها دم ننموده است». راوی می*گوید: همچنین آنحضرت صلی الله علیه و سلم نماز را امامت می*نمود و شنیدم که آنها را در نمازی خواند([25]).
جابر رضی الله عنه می*گوید: رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «ای جابر! بخوان» گفتم: پدر و مادرم فدایت شوند، چه بخوانم؟ فرمود: «سوره*های فلق و ناس را» من به دستورش عمل نمودم. بعد از آن فرمود: «این سوره*ها را بخوان و هرگز نمی*توانی مانند اینها بخوانی»([26]).
در بارة فضیلت سوره فلق، عقبه بن عامر رضی الله عنه می*گوید: گفتم: ای رسول خدا! چند آیه از سوره هود و چند آیه از سوره یوسف به من بیاموز. فرمود: «ای عقبه! تو هیچ سوره*ای محبوب*تر و بلیغ*تر نزد خداوند از سوره فلق نمی*خوانی، و سعی کن که خواندن آن در نماز از تو فوت نشود»([27]).
نکات پراکنده*ای در باره سوره*ها و آیات
نخستین سوره*ای که از قرآن نازل گردید، اقرأ بود.
آخرین سوره*ای که نازل شد، سوره نصر بود؛ زیرا ابن عباس رضی الله عنه از عبیدالله بن عبدالله پرسید: آیا آخرین سوره*ای که به طور کامل نازل شده است، می*دانی؟ عبید الله گفت: بلی، سوره نصر است، ابن عباس رضی الله عنه گفت: درست گفتی([28]).
آخرین آیه*ای که نازل شد این سخن خداوند متعال است که می*فرماید:
{ وَاتَّقُوا يَوْمًا تُرْجَعُونَ فِيهِ إِلَى اللَّهِ ثُمَّ تُوَفَّى كُلُّ نَفْسٍ مَا كَسَبَتْ وَهُمْ لا يُظْلَمُونَ (٢٨١)} [بقره: 281]. زیرا ابن عباس رضی الله عنه می*گوید: آخرین آیه*ای که بر نبی اکرم صلی الله علیه و سلم نازل گردید، آیة ربا بود که با همین سه الفاظ فوق به پایان می*رسد([29]).
بزرگترین سوره قرآن فاتحه است، چنانچه رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «بزرگترین سوره قرآن فاتحه است».
بزرگترین آیة قرآنکریم آیة الکرسی است، چنانچه در حدیث ابی بن کعب رضی الله عنه بیان گردید که بزرگترین آیة قرآن آیة الکرسی می*باشد.
سوره اخلاص با یک سوم قرآن، برابری می*کند و سوره کافرون با یک چهارم قرآن، برابری می*نماید. و به هردوی آنها سوره اخلاص می*گویند، زیرا در این دو سوره از خالص*گرداندن یکتاپرستی خداوند متعال سخن به میان آمده است.
پایان
این همان مقداری از احادیث صحیح در بارة فضایل سوره*ها و آیات می*باشد که برای من جمع*آوری آنها میسر گردید، از خداوند عزوجل مسئلت می*نمایم که این کتاب مختصر را برای نویسنده و تمام کسانی که ابراز نظر نموده یا در آن نقشی ایفاء نموده اند و باعث چاپ و نشر آن شده اند، مفید بگرداند. همچنین از او می*خواهم که مرا به خاطر اشتباهات بشری*ای که در آن رخ داده است، مغفرت نماید، و آن را از من به طور کامل بپذیرد؛ زیرا او شنوا و نزدیک و اجابت*کننده است. و حمد و ستایش از آنِ خدایی است که پروردگار جهانیان است.
عبدالقادر ترشابی
شارجه – 20 شوال 1430 هـ . ق
برابر با 10 اکتبر 2009 م -
زیرنویسها:
[1]- صحیح مسلم.
[2]- صحیح مسلم.
[3]- روایت حاکم نیشابوری و بیهقی؛ و این روایت صحیح می باشد چنانکه در صحیح ترغیب و ترهیب آمده است.
[4]- صحیح مسلم.
[5]- نگا صحیح الجامع.
([6])- صحیح بخاری.
([7])- روایت احمد و ابن حبان و حاکم بالسند حسن: نگا صحیح ابی داود.
([8])- حدیثی حسن است، نگا صحیح الجامع و صحیح ابوداود.
([9])- حاکم آن را به صورت موقوف روایت نموده است و نگا صحیح ترغیب و ترهیب. البته جملة «سوره ملک از عذاب الهی جلوگیری می*نماید» به طور مرفوع از رسول اکرم صلی الله علیه و سلم به ثبوت رسیده است، نگا سلسلة صحیحه و صحیح الجامع.
([10])- روایت ترمذی، نگا: صحیح ترغیب و ترهیب.
([11])- روایت صحیحی است که در صحیح ابن حبان آمده است. نگا: سلسله صحیحه.
([12])- روایت ابوداود و ترمذی، نگا: صحیح ابوداود.
([13])- تخریج آن بیان شد، نگا: صحیح الجامع.
([14])- صحیح مسلم.
([15])- صحیح مسلم.
([16])- صحیح مسلم.
([17])- صحیح مسلم.
([18])- صحیح بخاری.
([19])- روایت بخاری و مسلم.
([20])- روایت احمد، نگا: سلسلة صحیحه.
([21])- روایت بخاری و مسلم.
([22])- روایت ابوداود و ترمذی با سندی حسن؛ نگا: صحیح ابی داود.
([23])- صحیح بخاری.
([24])- صحیح مسلم.
([25])- صحیح ابن حبان، و این روایت صحیح لغیره است چنانچه در صحیح ترغیب و ترهیب آمده است.
([26])- روایت احمد و نسائی، و حدیثی صحیح می*باشد، چنانکه در صحیح ترغیب و ترهیب آمده است.
([27])- صحیح ابن حبان و حاکم، نگا: صحیح ترغیب و ترهیب.
([28])- صحیح مسلم.
([29])- صحیح بخاری.
گرفته شده از کتاب: فضایل صحیح آیات و سوره*های قرآن کریم، نویسنده: فخرالدین بن زبیر بن علی محسنی، ترجمه: عبدالقادر ترشابی
آخرین ویرایش:
