hoda
کاربر فعال و مفید
نویسنده:جلیل بهرامی نیا به رغم تفاوت بنیادین تفسیر حادثه کربلا و نوع بزرگداشت آن در میان اهل سنت و شیعه، بر این واقعیت اجماع هست که قیام دلیرانه و مسئولانه امام حسین )رض) دربرابر انحرافات سیاسی آن روزگار، برخاسته از هسته اندیشه توحیدی و معطوف به احیای ویژگی های یک جامعه برآمده از لا اله الا الله بوده و رنگ اصیل اسلامی داشته است
زیرا پُر پیداست که قبول توحید، مستلزم تغییر سبک زندگی و دگرگون سازی مناسبات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است و فرد موحّد در صورت اصالت فهم دینی اش، ناگزیر مدافع آزادی بشر از چنگال جباران و برقراری نظام عدالت محور خواهد بود. اسلامی بودن یک اجتماع، دو مبنا و نماد دارد: نخست، فقدان استعباد و به بردگی کشاندن انسان ها که بیش از همه در تلاش های موسی (ع) مشهود است؛ دوم، حاکمیت عدل و قسط که در آیه «لیقوم الناس باالقسط» هویداست. مشهور است که پیام آور (ص) فرموده اند که یک جامعه را نمی توان دین پسندانه خواند مگر آن گاه که قضاوت در آن بر مبنای عدالت باشد و بی پناهان بتوانند بدون اضطراب و لکنت زبان، حق خویش را از قدرتمندان مطالبه کنند. این ارزش ها را به تعبیر زیبای علامه اقبال، خون امام حسین از نو زنده کرد و مقاومت دلیرانه او بود کهتخت استبداد را لرزاند. فراموش نکنیم که تشخّص طلبی ها و لجاجت های هویتی، نباید بر ماهیت احیاگرانه و رهایی بخش خیزش ایثارگرانه حسین بن علی، غبار فراموشی و بی اعتنایی بنشاند و ما را در ستایش و ترویج اندیشه حسینی مردّد سازد . علامه اقبال لاهوری، ابیاتی دقیق و هنرمندانه در رمزگشایی از واقعه کربلا دارند که گزیده ای از آن، ذیلاً تقدیم می شود:
زیرا پُر پیداست که قبول توحید، مستلزم تغییر سبک زندگی و دگرگون سازی مناسبات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است و فرد موحّد در صورت اصالت فهم دینی اش، ناگزیر مدافع آزادی بشر از چنگال جباران و برقراری نظام عدالت محور خواهد بود. اسلامی بودن یک اجتماع، دو مبنا و نماد دارد: نخست، فقدان استعباد و به بردگی کشاندن انسان ها که بیش از همه در تلاش های موسی (ع) مشهود است؛ دوم، حاکمیت عدل و قسط که در آیه «لیقوم الناس باالقسط» هویداست. مشهور است که پیام آور (ص) فرموده اند که یک جامعه را نمی توان دین پسندانه خواند مگر آن گاه که قضاوت در آن بر مبنای عدالت باشد و بی پناهان بتوانند بدون اضطراب و لکنت زبان، حق خویش را از قدرتمندان مطالبه کنند. این ارزش ها را به تعبیر زیبای علامه اقبال، خون امام حسین از نو زنده کرد و مقاومت دلیرانه او بود کهتخت استبداد را لرزاند. فراموش نکنیم که تشخّص طلبی ها و لجاجت های هویتی، نباید بر ماهیت احیاگرانه و رهایی بخش خیزش ایثارگرانه حسین بن علی، غبار فراموشی و بی اعتنایی بنشاند و ما را در ستایش و ترویج اندیشه حسینی مردّد سازد . علامه اقبال لاهوری، ابیاتی دقیق و هنرمندانه در رمزگشایی از واقعه کربلا دارند که گزیده ای از آن، ذیلاً تقدیم می شود:
هر که با هو الموجود پیمان بست
گردنش از بند هر معبود رَست
مؤمن از عشق است و عشق از مؤمن است
عشق را ناممکنِ ما، ممکن است
عقل در پیچاک اسباب و علل
عشق، چوگان بازِ میدانِ عمل
عشق را آرام جان، حُریّت است
ناقةاش را ساربان، حُریّت است
آن شندیدستی که هنگام نبرد
عشق با عقل هوس پرور، چه کرد؟!
آن امام عاشقان، پور بتول
سرو آزادی ز بُستان رسول
سُرخ رو عشق غیور از خون او
شوخی این مصرع از مضمون او
چون خلافت، رشته از قرآن گسیخت
حریت را زهر اندر کام ریخت
خاست آن جلوه خیرُالأمم
چون سحاب قبله باران در قدم
بر زمین کربلا بارید و رفت
لا إله در ویران ها کارید و رفت
تا قیامت قطع استبداد کرد
موج خون او، چمن ایجاد کرد
بهر حق در خاک و خون گردیده است
پس بنای لا إله گردیده است
تیغ بهر عزّت دین است و بس
مقصد او حفظ آیین است و بس
ماسِوی الله را مسلمان، بنده نیست
پیش فرعونی سرش افکنده نیست
خون او تفسیر این اسرار کرد
ملت خوابیده را بیدار کرد
تیغ «لا» چون از میان بیرون کشید،
از رگ ارباب باطل خون چکید
نقش الا الله بر صحرا نوشت
سطر عنوان نجاتِ ما نوشت
رمز قرآن از حسین آموختیم
ز آتش او شعله ها اندوختیم
شوکت شام و فرّ بغداد رفت
سطوت غَرناطه هم از یاد رفت
تار ما از زخمةاش لرزان هنوز
تازه از تکبیر او ایمان، هنوز
ای صبا…! ای پیکِ دورافتادگان،
اشک ما بر خاک پاکِ او رسان
گردنش از بند هر معبود رَست
مؤمن از عشق است و عشق از مؤمن است
عشق را ناممکنِ ما، ممکن است
عقل در پیچاک اسباب و علل
عشق، چوگان بازِ میدانِ عمل
عشق را آرام جان، حُریّت است
ناقةاش را ساربان، حُریّت است
آن شندیدستی که هنگام نبرد
عشق با عقل هوس پرور، چه کرد؟!
آن امام عاشقان، پور بتول
سرو آزادی ز بُستان رسول
سُرخ رو عشق غیور از خون او
شوخی این مصرع از مضمون او
چون خلافت، رشته از قرآن گسیخت
حریت را زهر اندر کام ریخت
خاست آن جلوه خیرُالأمم
چون سحاب قبله باران در قدم
بر زمین کربلا بارید و رفت
لا إله در ویران ها کارید و رفت
تا قیامت قطع استبداد کرد
موج خون او، چمن ایجاد کرد
بهر حق در خاک و خون گردیده است
پس بنای لا إله گردیده است
تیغ بهر عزّت دین است و بس
مقصد او حفظ آیین است و بس
ماسِوی الله را مسلمان، بنده نیست
پیش فرعونی سرش افکنده نیست
خون او تفسیر این اسرار کرد
ملت خوابیده را بیدار کرد
تیغ «لا» چون از میان بیرون کشید،
از رگ ارباب باطل خون چکید
نقش الا الله بر صحرا نوشت
سطر عنوان نجاتِ ما نوشت
رمز قرآن از حسین آموختیم
ز آتش او شعله ها اندوختیم
شوکت شام و فرّ بغداد رفت
سطوت غَرناطه هم از یاد رفت
تار ما از زخمةاش لرزان هنوز
تازه از تکبیر او ایمان، هنوز
ای صبا…! ای پیکِ دورافتادگان،
اشک ما بر خاک پاکِ او رسان