شکی نیست که سودبانکی وام ها، ربا و حرام است و الله تعالی از ربا شدیدا نهی نموده است و می فرماید:
[یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَذَرُوا مَا بَقِیَ مِنَ الرِّبَا إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ (278)فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَإِنْ تُبْتُمْ فَلَکُمْ رُءُوسُ أَمْوَالِکُمْ لا تَظْلِمُونَ وَلا تُظْلَمُونَ (279)]
(ای کسانی که ایمان آورده*اید! از (مخالفت با) الله بپرهیزید و آنچه از (مطالبات) ربا باقی مانده رها کنید، اگر ایمان دارید. اگر چنین نمی*کنید بدانید الله و پیامبرش، با شما پیکار خواهند کرد، اگر توبه کنید سرمایه*های شما از آن شماست. نه ستم می*کنید و نه بر شما ستم می*شود). «بقره/ 278-279»
این آیه به صراحت بیانگر این مطلب است که گرفتن هیچ سودی جایز نیست.
ولو اینکه میزان بهره بانکی یکدرصد یا نیم درصد باشد:
از عبدالله بن حنظله روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود : (درهم ربا یأکله الرجل و هو یعلم أشد من ستة و ثلاثین زنیة) «یک درهم ربا که شخص آگاهانه می*خورد، از سی و شش بار زنا کردن شدیدتر است».حاکم
خداوند متعال کسی را که ربا می خورد به هنگام برخاستن از قبرها به کسی که در نتیجه تماس با او دچار صرع می شود، تشبیه می کند چنانکه می فرماید:*الَّذِینَ یَأْکُلُونَ الرِّبَا لاَ یَقُومُونَ إِلاَّ کَمَا یَقُومُ الَّذِی یَتَخَبَّطُهُ الشَّیْطَانُ مِنَ الْمَسِّ* بقره 275.
«کسانی که ربا خوارند روز قیامت مانند کسی که شیطان به او آسیب رسانده و دیوانه کرده از گورها بر می خیزند.»
الله می*فرماید: [ یَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبَا وَیُرْبِی الصَّدَقَاتِ وَاللَّهُ لا یُحِبُّ کُلَّ کَفَّارٍ أَثِیمٍ (276)] (الله ربا را نابود می*کند و صدقات را افزایش می*دهد. و الله، هیچ انسان ناسپاس گناهکاری را دوست نمی*دارد). «بقره/276»
در صحیح مسلم از جابر بن عبدالله رضی الله عنه روایت است که [لَعَنَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ آکِلَ الرِّبَا وَمُؤْکِلَهُ وَکَاتِبَهُ وَشَاهِدَیْهِ وَ قَالَ: هُمْ سَوَاءٌ] (رسول الله صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ ربا خوار، ربا دهنده، نویسنده و شاهدان معامله ربوی را لعنت کرده و فرمود: همه ی*شان در گناه برابرند). مسلم (1598)
از ابوهریره روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود :(اجتنبوا السبع الموبقات، قالوا : وما هن یا رسول الله؟ قال : الشرک بالله، والسحر، وقتل النفس التی حرم الله إلا بالحق، وأکل الربا و أکل مال الیتیم، والتولی یوم الزحف، و قذف المحصنات الغافلات المؤمنات) «ازهفت چیز مهلک بپرهیزید، گفتند : آنها چی هستند ای رسول خدا؟ فرمود : شریک قرار دادن برای خدا، سحر، قتل نفسی که خداوند آنرا حرام کرده مگر به حق، خوردن ربا، خوردن مال یتیم، فرار از میدان جنگ هنگام روبرو شدن با دشمن، تهمت ناروا به زنان بی*خبر (از گناه) و مؤمن». متفق علیه
از ابن مسعود روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود : (الربا ثلاثة و سبعون بابا أیسرها مثل أن ینکح الرجل أمه) «ربا هفتاد و سه دروازه است، ساده*ترین صورت آن مانند این است که مرد با مادرش زنا کند».مسلم
و شکی نیست که اکثر وام با هر میزان بهره ای رباست و باید از گرفتن آن پرهیز نمود، لذا کسی که ترس عذاب الهی را در دل داشته باشد قطعا از آن دوری میکند و در عوض از راههای حلال جهت کسب رزق و روزی خود و اولادش استفاده می کند:
از پیامبرصَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ روایت است که فرمود: « مَنْ تَرَکَ شَیئاً لله عَوَّضَهُ الله خیراً منه» «هر کسی چیز ی را به خاطر خداوند ترک کند خداوند چیزی بهتر از آن به او خواهد داد »
خداوند می فرماید:« وَمَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مِنْ أَمْرِهِ یُسْرًا » ابونعیم در «الحلیة» (2/196)
«و هر کس از خدا پروا دارد [خدا] برای او در کارش تسهیلی فراهم سازد» [الطلاق-4]
والله اعلم
[یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَذَرُوا مَا بَقِیَ مِنَ الرِّبَا إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ (278)فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَإِنْ تُبْتُمْ فَلَکُمْ رُءُوسُ أَمْوَالِکُمْ لا تَظْلِمُونَ وَلا تُظْلَمُونَ (279)]
(ای کسانی که ایمان آورده*اید! از (مخالفت با) الله بپرهیزید و آنچه از (مطالبات) ربا باقی مانده رها کنید، اگر ایمان دارید. اگر چنین نمی*کنید بدانید الله و پیامبرش، با شما پیکار خواهند کرد، اگر توبه کنید سرمایه*های شما از آن شماست. نه ستم می*کنید و نه بر شما ستم می*شود). «بقره/ 278-279»
این آیه به صراحت بیانگر این مطلب است که گرفتن هیچ سودی جایز نیست.
ولو اینکه میزان بهره بانکی یکدرصد یا نیم درصد باشد:
از عبدالله بن حنظله روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود : (درهم ربا یأکله الرجل و هو یعلم أشد من ستة و ثلاثین زنیة) «یک درهم ربا که شخص آگاهانه می*خورد، از سی و شش بار زنا کردن شدیدتر است».حاکم
خداوند متعال کسی را که ربا می خورد به هنگام برخاستن از قبرها به کسی که در نتیجه تماس با او دچار صرع می شود، تشبیه می کند چنانکه می فرماید:*الَّذِینَ یَأْکُلُونَ الرِّبَا لاَ یَقُومُونَ إِلاَّ کَمَا یَقُومُ الَّذِی یَتَخَبَّطُهُ الشَّیْطَانُ مِنَ الْمَسِّ* بقره 275.
«کسانی که ربا خوارند روز قیامت مانند کسی که شیطان به او آسیب رسانده و دیوانه کرده از گورها بر می خیزند.»
الله می*فرماید: [ یَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبَا وَیُرْبِی الصَّدَقَاتِ وَاللَّهُ لا یُحِبُّ کُلَّ کَفَّارٍ أَثِیمٍ (276)] (الله ربا را نابود می*کند و صدقات را افزایش می*دهد. و الله، هیچ انسان ناسپاس گناهکاری را دوست نمی*دارد). «بقره/276»
در صحیح مسلم از جابر بن عبدالله رضی الله عنه روایت است که [لَعَنَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ آکِلَ الرِّبَا وَمُؤْکِلَهُ وَکَاتِبَهُ وَشَاهِدَیْهِ وَ قَالَ: هُمْ سَوَاءٌ] (رسول الله صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ ربا خوار، ربا دهنده، نویسنده و شاهدان معامله ربوی را لعنت کرده و فرمود: همه ی*شان در گناه برابرند). مسلم (1598)
از ابوهریره روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود :(اجتنبوا السبع الموبقات، قالوا : وما هن یا رسول الله؟ قال : الشرک بالله، والسحر، وقتل النفس التی حرم الله إلا بالحق، وأکل الربا و أکل مال الیتیم، والتولی یوم الزحف، و قذف المحصنات الغافلات المؤمنات) «ازهفت چیز مهلک بپرهیزید، گفتند : آنها چی هستند ای رسول خدا؟ فرمود : شریک قرار دادن برای خدا، سحر، قتل نفسی که خداوند آنرا حرام کرده مگر به حق، خوردن ربا، خوردن مال یتیم، فرار از میدان جنگ هنگام روبرو شدن با دشمن، تهمت ناروا به زنان بی*خبر (از گناه) و مؤمن». متفق علیه
از ابن مسعود روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود : (الربا ثلاثة و سبعون بابا أیسرها مثل أن ینکح الرجل أمه) «ربا هفتاد و سه دروازه است، ساده*ترین صورت آن مانند این است که مرد با مادرش زنا کند».مسلم
و شکی نیست که اکثر وام با هر میزان بهره ای رباست و باید از گرفتن آن پرهیز نمود، لذا کسی که ترس عذاب الهی را در دل داشته باشد قطعا از آن دوری میکند و در عوض از راههای حلال جهت کسب رزق و روزی خود و اولادش استفاده می کند:
از پیامبرصَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ روایت است که فرمود: « مَنْ تَرَکَ شَیئاً لله عَوَّضَهُ الله خیراً منه» «هر کسی چیز ی را به خاطر خداوند ترک کند خداوند چیزی بهتر از آن به او خواهد داد »
خداوند می فرماید:« وَمَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مِنْ أَمْرِهِ یُسْرًا » ابونعیم در «الحلیة» (2/196)
«و هر کس از خدا پروا دارد [خدا] برای او در کارش تسهیلی فراهم سازد» [الطلاق-4]
والله اعلم