اگر میخواهی ارزش یک سال را بدانی... از دانش آموزی بپرس که در امتحان نهایی مردود شده است!..
اگر خواستی بدانی یک ماه چقدر ارزش دارد... از مادری که نوزادش را یک ماه زودتر بدنیا آورده بپرس!..
اگر خواستی بهای یک هفته را دریابی... از مدیر تحریر هفته نامه بپرس!..
اگر خواستی قیمت یک روز را بدانی... از کارگر روز مزدی بپرس که ده بچه را غذا میدهد!..
اگر خواستی بدانی یک ساعت چقدر ارزش دارد... از مدیر عامل کارخانهای با تولید بالا بپرس!..
اگر خواستی بدانی یک دقیقه چقدر با ارزش است... از کسی که یک دقیقه به پرواز دیر رسیده بپرس!..
و اگر خواستی درک کنی یک ثانیه یعنی چه... از کسی بپرس که از مرگ حتمی نجات یافته!..
و اگر خواستی ارزش جزئی از ثانیه را بفهمی... از کسی که مدال نقره در مسابقه جهانی کسب کرده بپرس!..
انسان در حقیقت چون یک ساعت کوکی است! برای مدت معینی کوک شده است و با پایان این مدت از کار میافتد!..
و صدای تیک تیک ساعت چون پتک بر سر او میکوبد که وقت بسوی نهایت به پیش میرود!
نبض*های قلب انسان در حقیقت همان تیک تیک ساعتند که به او میگویند زندگی دقیقهها و ثانیههایی است که در حال فرارند!
| دقات قلب المرء قائلة له | | إن الحیاة دقائق و ثوان |
وقت با ارزشترین رأس مال یا دارائی و سرمایه یک فرد است.
یخ فروشی برای جلب مشتری و تحریک عواطف آن*ها در خیابان داد میزد: ای مردم رحم کنید به کسی که سرمایهاش در حال ذوب شدن است!
دارائی و سرمایه انسان که همان وقت باشد نیز با تپش قلب مرتب در حال ذوب شدن و از بین رفتن است.
درست همان تصویر قرآنی: سوگند به وقت که انسان در حال خسران و تباهی است!
﴿وَٱلۡعَصۡرِ ١ إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ لَفِي خُسۡرٍ ٢ إِلَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَتَوَاصَوۡاْ بِٱلۡحَقِّ وَتَوَاصَوۡاْ بِٱلصَّبۡرِ ٣﴾ [العصر].
«سوگند به زمان (که سرمایه*ی زندگی انسان، و فرصت تلاش او برای نیل به سعادت دو جهان است)! * انسان*ها همه زیانمندند* مگر کسانی که ایمان می*آورند، و کارهای شایسته و بایسته می*کنند، و همدیگر را به تمسّک به حق (در عقیده و قول و عمل) سفارش می*کنند، و یکدیگر را به شکیبائی (در تحمّل سختی*ها و دشواری*ها و دردها و رنج*هائی) توصیه می*نمایند (که موجب رضای خدا می*گردد).»
وقت آنچنان حائز اهمیت است که خداوند متعال برای گوشزد کردن به ارزشش بدان و به آنچه اشاره به وقت دارد قسم خورده: سوگند به صبحگاهان و سوگند به شب هنگام و سوگند به نیمه روز...
﴿وَٱلۡفَجۡرِ ١ وَلَيَالٍ عَشۡرٖ ٢﴾ «به سپیده*دم (صبحگاهان) سوگند * و به شب*های دهگانه سوگند!» ﴿وَٱلضُّحَىٰ ١ وَٱلَّيۡلِ إِذَا سَجَىٰ ٢﴾ «سوگند به روز (در آن زمان که آفتاب بلند می*گردد و همه جا را فرا می*گیرد) * و سوگند به شب در آن هنگام که می*آرامد (و تاریک می*شود و همه*جا را فرا می*گیرد)»
یک چشم بهمزدن کافی است انسان صفحه سعادت خود را در آن رقم زند، یا شقاوت و نگونبختی را بجان خرد!
تنها پیش از یک چشم بهم زدن، یک ثانیه پیش از اینکه پردهها دریده شوند و حقایق پنهان آشکار گردند، و معنای ایمان زایل شود، اگر فرعون میگفت: ﴿ءَامَنتُ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا ٱلَّذِيٓ ءَامَنَتۡ بِهِۦ بَنُوٓاْ إِسۡرَٰٓءِيلَ وَأَنَا۠ مِنَ ٱلۡمُسۡلِمِينَ ﴾[یونس: 90]. «...ایمان دارم که خدائی وجود ندارد مگر آن خدائی که بنی*اسرائیل بدو ایمان آورده*اند و من از زمره*ی فرمانبرداران (و مطیعان فرمان یزدان) هستم...» میتوانست صفحه خود را برگردانده وارد بهشت شود!
اما این شهامت و جرأت را نداشت که به حقیقت اعتراف کند تا اینکه روحش به غرغره رسید و فرشتگان قبض روح که آتش جهنم را برایش مژده میدادند را با چشمان خود نظارهگر شد، از ترس و وحشت از اعماق وجودش داد کشید که به خدای هارون و موسی ایمان آوردم. اما دیگر خیلی دیر شده بود. آن کمتر از یک ثانیه نیز از دست رفته بود. فرشتگان عذاب با پتک «دیر کردی» بر سرش کوفتند: ﴿ءَآلۡـَٰٔنَ وَقَدۡ عَصَيۡتَ قَبۡلُ وَكُنتَ مِنَ ٱلۡمُفۡسِدِينَ ﴾ [یونس: 91]. «آیا اکنون (که مرگت فرا رسیده است و توبه پذیرفتنی نیست، از کرده*ی خود پشیمانی و روی به خدای می*داری؟) و حال آن که قبلاً سرکشی می*کردی و از زمره*ی تباهکاران بودی.»
در نقطه مقابل او «اصیرم» است. مردی که تنها با جهنم دقائقی چند فاصله نداشت.
با نغمه پرخون چکاچک شمشیرها در میدان معرکه «احد»، حقانیت اسلام جلوی دیدگانش تجلی نموده، ایمان آورد و بلا فاصله به سپاه دشمن یورش برد. و پس از نبردی مردانه جام شیرین شهادت سرکشید. تنها با یک ترفند موفقیت آمیز مسیر خود را از نگونبختی به نیک بختی تغییر داد. مردی که بدون حتی یک سجده عبودیت به درگاه پروردگارش با سجده شعور به بندگی در قلبش بهشت و رضایت الهی را بدست آورد!
همه آ*ن*هایی که با همت خود صفحات مجد و موفقیت*های شایانی در تاریخ رقم زدهاند، ارزش وقت و اهمیت آن را درک کردهاند. آن عالمی که چون به حمام میرفت کتابی دست فرزندش میسپرد تا با صدای بلند برایش بخواند تا مبادا لحظهای از عمرش ضایع شود! و امامانی چون ابن جوزی و سیوطی که وقتی مهمانی میآمد و او را از کسب علم یا تألیف باز میداشت، از وقت مهمانداری استفاده کرده قلم*هایش را میتراشید و برگههایش را آماده میکرد. از جمله مثال*های همت بلندی هستند که هر یک بیش از ده*ها کتاب به جامعه بشریت تقدیم داشتند که تا قیامت در کتابخانهها و سینههای شاگردان و طالبان علم و دانش زنده خواهند ماند و برای آن*ها اجر و پاداش جمع میکنند!
| سعديا مرد نكونام نمي*رد هرگز | | مرده آنست كه نامش به نكويي نبرند |
مؤمنی که درمییابد با ذکر و یاد خداوند آینده خود را میسازد چگونه امکان دارد لحظهای از وقتش را تلف کند:
- سوره ﴿قُلۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡكَٰفِرُونَ ١﴾ چون یک چهارم قرآن است. (به روایت ترمذی و حاکم).
سوره مبارکه ﴿إِذَا جَآءَ نَصۡرُ ٱللَّهِ وَٱلۡفَتۡحُ ١﴾ ربع قرآن است. (به روایت ترمذی، حدیث حسن است).
3 بار خواندن سوره قل هو الله احد، وسوره فلق و سوره ناس در صبح و شام انسان را از هر گزندی در امان میدارد. و غیره...
- هر کس صبح هنگام و شبهنگام ده ده بار به پیامبر خدا صلوات و درود فرستد شفاعت آن جناب در روز قیامت شامل حالش میگردد. [1]
- هر کس بگوید «أستغفر الله الذي لا إله إلا هو الحي القيوم و أتوب إليه» خداوند او را میآمرزد حتی اگر از جهاد فرار کرده باشد. (به روایت ابوداود و ترمذی و حاکم)
- هر کس صبح هنگام 100 بار تسبیح خداوند گفت «سبحان الله» و 100 بار در بعد از ظهر، چون کسی است که 100 بار حج کرده باشد.
و هر کس صد بار صبح و صد بار شام حمد و سپاس خداوند گوید «الحمد لله» چو کسی است که 100 اسب تجهیزات برای جهاد در راه خداوند تقدیم کرده باشد
، (یا اینکه پیامبر –صلى الله عليه وسلم – فرمودهاند: 100 بار به جهاد رفته باشد).
و هر کس صد بار صبح و صد بار شام به وحدانیت پروردگار اقرار کرده باشد «لا إله إلا الله وحده لا شریک له» چون کسی است که 100 غلام از فرزندان اسماعیل را آزاد کرده باشد.
و هر کس بزرگی پروردگار را 100 بار صبح و شام اعلام کرده باشد، کسی در آنروز کاری بهتر از او بجای نیاورده مگر آنکه بیش از او چنین ذکری را تکرار کرده باشد. (به روایت ترمذی. و ایشان این روایت را حسن برشمردهاند. و امام نسائی نیز آن را روایت کرده است)..
و روایات بسیاری که در این باب آمده، انسان را به یاد خداوند بودن و زندگی در پرتو ذکر و دعا و نیایش با پروردگار تشویق میکنند.
وقت مؤمن همیشه یا ذکر و یاد خداست، یا تلاوت قرآن، یا اندیشیدن در ساختار و اصلاح خود و خانواده و جامعه، فکر و تأمل در قدرت*ها و آفریدههای خداوند، و یا عبادت و نماز و کار و تلاش..
فردی که وقت اضافی دارد باید در ایمان خود و یا حداقل در فهم درست دینش شک کند!
این معنا را قدیمیان خود ما خیلی خوب درک کرده بودند که میگفتند: از آدم بیکار خداست بیزار
!..
رمضان میآید تا ما را به ارزش وقت گوشزد کند
. رمضان زندگی مؤمن را به یک پادگان تربیتی تبدیل میکند که در آن ارزش ساعت*ها و لحظه و کمتر از ثانیهها نیز بخوبی تجلی میکند!
در راز و نیاز بر سفره افطار نشستهای، یک ثانیه قبل از وقت افطار کردن یعنی آتش زدن به خرمن تلاش و کوششی که روزه تمام سال را توان کسب اجر آن نیست! فورا پس از اذان افطار و فورا رسیدن به نماز مغرب. آمادگی برای نماز عشاء و تراویح، استراحتی کوتاه، نماز تهجد و سحری....
وقت سحر تمام شد!.. حلال خداوند در ظرف یک ثانیه به حرام تبدیل شد. مؤذن بانگ برآورد: الله اکبر! یعنی: دستور الله اکبر و بزرگ است که خوردن و نوشیدن تا اطلاع ثانوی که مصادف با غروب آفتاب باشد ممنوع است!..
رمضان به ارزش طاعات و عبادات یادآور میشود. یک نماز فرض رمضانی چون هفتاد نماز فرض در غیر از رمضان، و یک کار خیر و نافله در آن چون ادای فرض در غیر از رمضان است.
شب قدر رمضان با ارزشتر از هزار ماه عمر – یعنی بهتر از 84 سال زندگی -! ﴿لَيۡلَةُ ٱلۡقَدۡرِ خَيۡرٞ مِّنۡ أَلۡفِ شَهۡرٖ ٣﴾ «شب قدر شبی است که از هزار ماه بهتر است.»
رمضان در حقیقت استادی است که با تشویقها و ارمغان*ها و جایزهها انسان را به اهمیت و ارزش وقت یادآور میشود تا پس از یک ماه تدریب و آموزش عملی به ارزش و قیمت آن در سایر زندگی پی ببرد!
رمضان به فرد میگوید؛ وقتت یعنی زندگیت و تلف کردن آن یعنی خودکشی!..
وقتت را مزرعه آخرتت قرار داده، و به گلستانی برای آینده تبدیل کن!..
شما خواننده گرامی و عزیز میتوانید چون آن جوان زیرک و باهوش با استفاده از فرصت عمر برای آنروزی که شما را بر تابوت سوار کرده تنها به جزیره قبرستان میبرند آمادگی بگیرید، و پیشاپیش بهشت خود را با همت و عقل و کوشش و تلاش خود بسازید!...
[1] ـ (به روایت امام الطبرانی).
منبع:گنجینه رمضان - دکترنورمحمد جمعه
