توصیه*هایی برای پدر و مادر در تربیت ایمانی فرزندان و تشویق آن*ها به نماز
آورده*اند که چون عمر بن عبدالعزیز (رح) در بستر وفات افتاد، برادرش به او گفت:*ای عمر! در حالی دنیا را ترک می*کنی که مال چندانی برای فرزندانت بر جای نگذاشته*ای! تو خلیفه هستی! دستوری فرما تا از خزانه سهمی برای ایشان مقرر دارند.
عمر بن عبدالعزیز در حالی که از این سخن برآشفته بود، گفت: اگر فرزندانم پس از من خدا را با یاد دارند خداوند آن*ها را دستگیر خواهد بود و چه چیز و چه کسی بهتر از خداوند برای فرزندانم خواهد بود. و اگر پس از من از خدا برگردند و راه دنیا در پیش گیرند،** همان به! که مالی از من به ایشان نرسیده باشد که با آن معصیت خدا کننند.
پدران (بویژه) و مادران بدانند که بعد از مرگ شما هیچ کس و هیچ چیز برای فرزندان شما بهتر از خدا و ایمان به خدا نخواهد بود پس سعادت آن*ها را در درجه اول با سرمایه و میراث ایمان تضمین کنید. تا هم خود فرزندان بهره*مند شوند و هم شما از باقیات صالحات آن*ها برخوردار شوید. که پیامبر فرمود: برای مسلمان ثواب سه چیز بعد از مرگ همچنان باقی است: صدقه جاریه، علم مفید و فرزند صالح.
۱.اول باید دعا کنید و سپس قدم در راه نهید، همواره از خدا بخواهید فرزندانتان را به حال خود** رها نکند و آنان را به اخلاق و کردار خوب راهنمایی کند. در غیابشان برای آن*ها دعا کنید و کارشان را به خدا واگذارید و بدانید که برای فرزندان هیچ چیزی بهتر از دعا نیست.
* پروردگارا! مرا و فرزندان مرا نمازگزار کن. پروردگارا! دعا و نیایش مرا بپذیر. (ابراهیم ۴۰)
۲.پرداختن به نماز نیازمند این است که سایر کارهای کودک مثل درس و بازی و تماشای تلویزیون و ورزش و غیره را برنامه ریزی کنید که هر چیزی در جای خود و به مقدار لازم انجام شود و پرداختن بیش از حد به یکی منجر به تعطیلی دیگری نشود مثلاً اوقات بازی و ورزش و تلویزیون خارج از وقت نماز باشد.
۳.خودتان علاوه بر پایبندی به نمازهای واجب در اول وقت، توجه جدی به نمازهای سنت و نماز شب و خواندن قرآن داشته باشید تا فرزندتان حداقل نمازهای واجب را بپذیرد و بجا آورد. اهمیت دادن پدر و مادر به نمازهای سنت و نماز جماعت در مسجد و باقی ماندن روز جمعه در منزل برای نماز جمعه باعث تشویق و ماندگاری بیشتر فرزندان به نماز می*شود.
۴.نمازهای سنت را در خانه بخوانید مبادا خانه*هایتان قبرستان شود. که پیامبر فرمود در خانه*هایتان نماز بخوانید، هرگاه یکی از شما نماز واجب را در مسجد خواند پس سهمی از آن (سنت*ها) را برای خانه قرار دهد، زیرا خداوند آن نماز*ها را بهتر (و دارای ثواب بیشتر) قرار می*دهد.
۵.توجه جدی به تربیت ایمانی فرزند اول داشته باشید چون برادران و خواهران کوچک*تر او را الگوی خود قرار می*دهند و از پدرومادر به آن*ها نزدیک*تر است.
۶.سعی کنید با فرزندانتان رابطه دوستانه داشته باشید چون هر کسی از شخصی پیروی می*کند که دوستش دارد.
۷.از فرزندانتان به خاطر خواندن نماز تشکر کنید و برایش آرزوی قبولی طاعت کنید.
۸.کودکان را به خاطر مزاحمتهایی که هنگام نماز برای ما ایجاد می*کنند از خود نرنجانید و دور نکنید. پیامبر (ص) نوه*هایش در مسجد روی دوش ایشان سوار می*شدند، هنگام رکوع آن*ها را زمین می*گذاشت و موقع برخاستن آن*ها را بر می*داشت.
۹.سجاده و چادر نماز مخصوص و زیبایی برای آن*ها تهیه کنید.
۱۰.خودتان قبل از اذان وضو بگیرید و آماده نماز شوید تا کودکتان هم این احساس را پیدا کند.
۱۱.سعی کنید نماز را با جماعت بخوانید.
۱۲.اگر به مجلسی یا مهمانی می*روید بگویید بعد از نماز می*رویم تا وقت نماز به بچه یادآوری شود و وقت آن را انتظار بکشد.
۱۳.داستان واجب شدن نماز در شب معراج پیامبر را برایشان تعریف کنید.
۱۴.بزرگی آسمان*ها و زمین، ابر و باران، میوه*ها و دشت*ها و کوه*ها را به خدا نسبت دهید و به او یاد آوری کنید.
دریایی آب در دل ابر*ها پنهان دریایی در زمین و دریایی در آسمان
بهر تو کرد خدا این معجزه پیدا تا ببینی عجایب و فکر کنی در آن
۱۵.حتی اگر بیمار شد به اندازه توانش او را به خواندن نمازش مجبور کنید تا بفهمد حتی هنگام بیماری هم عذری برای ترک نماز وجود ندارد.
۱۶.اگر مسافرتی پیش آمد چگونگی نماز شکسته و جمع نماز*ها را به کودک آموزش دهید تا لطف خدا را در تخفیف نماز در سفر درک کند.
۱۷.از کودکتان بخواهید دوستانش را به نماز تشویق کند. یا موقع نماز، با دوستانش بازی را** رها کنند.
۱۸.پوستر*ها و فیلم*ها و نرم افزارهای آموزش نماز و قرآن امروز به فراوانی در سر هر گذر و کوچه و خیابانی وجود دارد، یک روز به جای خرید تنقلات بیماریزا و اسباب بازی، برای کودکتان وسایل آموزش و تشویق به نماز و قرآن بخرید.
۱۹.سعی کنید نزدیک مسجد خانه بگیرید چرا که مساجد بازار آخرتند.
۲۰.بچه*ها را با خود به مسجد ببرید البته باید قبلاً آداب رفتن به مسجد و رعایت نظافت و سکوت را به آن*ها آموزش دهید. و بگویید که مسجد مکان مقدسی است و با سایر جا*ها فرق می*کند.
۲۱.به بچه بیاموزید که مسلمان باید پاکیزه باشد چون نماز کلید بهشت است و طهارت و پاکیزگی کلید نماز، و یکی از نشانه*های دوستان خداوند پاکیزگی است.
۲۲.به بچه بگویید مسلمان باید در نماز بهترین و تمیز*ترین لباس خود را بپوشد و دهان و بدن خوش بو داشته باشد. همیشه مسواک بزند و دندانش زرد و چرکین نباشد.
۲۳.به او بگویید رعایت بهداشت و نظافت باعث می*شود دوستان و هم نشینانش زیاد شوند.
۲۴.بعد از ده سالگی ارتباط مداوم و روزانه با مسجد و دوستان دینی لازم و واجب است.
۲۵.اینکه پیامبر فرمودند بعد از ده سالگی کودکان را به خاطر ترک نماز، بزنید، اگر شما وظایف خود را در این دوره سه ساله یعنی از هفت تا ده سالگی درست انجام دهید به تنبیه و زدن نمی*رسد. اگر هم نیاز شد باید از تنبیه آنان جلوی دیگران خودداری کرد جای حساس مثل صورتشان را نزند، تنبیه جنبه درمانی داشته باشد نه گریزان کردن.
۲۶.در سنین هفت سالگی کودکان خیلی کنجکاوند و دوست دارند از کارهای پدر و مادر سردر آورند. اگر پدر و مادر اهل نماز و طاعت و بندگی باشند فرزند هم مثل آن*ها می*شود و برعکس اگر بی*توجه باشند بچه نیز همانند آن*ها می*شود. آنچه باعث شده امروز جوانان به نماز علاقه نداشته باشند این است که شیرینی نماز را درک نکرده*اند و دلیل این بیگانگی در مرحله اول والدین و مربیان هستند که خود از این نعمت محرومند.
ای جان و تنت سرشته با صدق و صفا در علم و ادب کوش در ایّام شباب
آداب جوان چو نقش است بر سنگ این نقش نمی*شود به صد قرن خراب
۲۷.بچه*ها باید ببینند که پدر و مادر و بزرگتر*ها خدا را عبادت می*کنند و درباره خدا می*اندیشند. کودکان باید علاقه شما به مطالعه کتاب مخصوصاً کتاب قرآن را درک کنند.
۲۸.داستان آفرینش را به بیانی ساده برای کودکان تعریف کنید.
۲۹.موهبت*ها و نعمتهای که به شما ارزانی شده، به خدا نسبت دهید و همیشه شکر خدا را به جا آورید، شکر کردن شما در برابر هر نعمتی باعث می*شود که فرزندتان شکر کردن را بیاموزد. مخصوصاً وقتی که با هم هستید.
۳۰.خودتان دعا کنید و دعا کردن را به فرزندتان یاد بدهید.
۳۱.خیلی مهم است که فرزندتان را در امور خیریه و کمک به همنوعان مشارکت دهید. بچه عاشق مشارکت در کارهاست.
۳۲.کلمات قصار و تصاویر و پوسترهای آموزنده و آموزش نماز در اتاقش نصب کنید.
۳۳.سعی کنید ایمان خود را در برخورد با مشکلات و مصیبت*ها از دست ندهید و بی*قراری نکنید چرا که نحوه برخورد شما الگویی آموزنده و جدی برای فرزند شماست.
۳۴.فرزندتان با مشاهده تواضع شما در تحمل دیگران و احترام به نظرات دیگران حتماً به اعتقادات شما علاقمند می*شود.
۳۵.به فرزندتان بگویید تمام کودکان و مردم جهان اعضای یک خانواده بزرگ هستند و همه ما از یک پدر و مادر هستیم.
۳۶.یادتان باشد والدین اولین معلمان کودک هستند و خانه اولین مدرسه است. پس اعمال و رفتار خود را چنان دلپذیر نمایید که فرزندان در تقلید از شما احساس افتخار کنند. هر جوجه*ای در گام*هایش از کسی تقلید می*کند که او را تربیت کرده است. پس گام*هایت را در خانه و در بیرون از آن راست کن.
۳۷.متأسفانه امروزه بسیاری از والدین تربیت کودکان خود را تا سن مدرسه به حال خود** رها می*کنند و سپس با فرستادن او به مدرسه انتظار دارند معلم و مدرسه او را هم تعلیم و هم تربیت کنند.
پدر و مادر و مربی بایستی اطلاعات خود را راجع به مسایل تربیتی و اخلاقی بیشتر کنند تا بتوانید درست وظیفه خود را انجام دهند. البته بایستی بدانند بیشترین بار تربیت بر دوش اعمال و کردار ماست نه بر دوش زبان و گفتار ما، بر کارهاست نه بر گفته*ها، پس اگر می*خواهید خوب تربیت کنید و تأثیر بگذارید در عمل بکوشید و در عمل بکوشید و در عمل بکوشید.
درس معلّم اگر بود زمزمه محبتی جمعه به مکتب آورد طفل گریزپای را
بدانید که یتیم واقعی کسی نیست که پدر و مادر ندارد، بلکه یتیم واقعی کسی است که پدر و مادری بی*فکر، ناآگاه، بی*خیال و سرگرم به کار خود دارد. بدان که تنها فرزند داشتن آدم را پدر و مادر نمی*کند همچنانکه تنها آچار داشتن آدم را مکانیک نمی*کند!