اول:
دعا کنیم که خداوند متعال ما را در کمال صحت و سلامتی به ماه مبارک رمضان برساند تا بتوانیم با نشاط کامل به عبادت پروردگار بپردازیم. از حضرت انس بن مالک رضی الله عنه روایت است که میفرماید: وقتی ماه رجب فرا میرسید، پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم میفرمودند: «اللهم بارك لنا في رجب وشعبان، وبارك لنا في رمضان» (بارالها، برای ما در رجب و شعبان برکت عنایت فرما و در رمضان نیز برای ما برکت عنایت فرما.) بزرگان و سلف صالح نیز همواره از خداوند متعال میخواستند که آنها را به ماه رمضان برساند و عبادات آنها را در این ماه قبول فرماید.
در طبرانی روایتی با این مضمون آمده است: فإذا أهَلَّ هلال رمضان فادع الله، وقل: "الله أكبر، اللهم أهله علينا بالأمن والإيمان، والسلامة والإسلام، والتوفيق لما تحب وترضى، ربي وربك الله" (زمانی که هلال رمضان ظاهر شد، دعا کن و اینگونه بگو: الله اکبر، بارالها این ماه را برای ما با امنیت و ایمان، سلامت و اسلام بگردان و بر آنچه تو دوست داری و از آن راضی هستی توفیق عنایت کن. پروردگارِ من و تو "الله" است.)
دوم:
با فرارسیدن ماه رمضان شکر و سپاس پروردگار را بجا بیاوریم. امام نووی رحمه الله در "کتاب الاذکار" میفرماید: «بدان که برای کسی که نعمتی جدید شامل حالش شده، و یا اینکه مصیبتی از وی دفع شده، مستحب است که سجده شکر در مقابل الله تعالی بجا آورده و آنگونه که شایسته بارگاه رب العالمین است حمد و ثنای او را بگوید. توفیق عبادت و بندگی از بزرگترین نمعتهای خداوند بر بنده است. لذا همینکه یک مسلمان در حالی ماه رمضان را دریابد که در سلامتی کامل به سر میبرد، این خود نعمت بسیار بزرگی است که استحقاق شکر و سپاس پروردگار را دارد. فالحمد لله حمدًا كثيرًا كما ينبغي لجلال وجهه، وعظيم سلطانه.
سوم:
اظهار خوشحالی و شادمانی. در روایات آمده است که آنحضرت صلی الله علیه وسلم با آمدن ماه مبارک رمضان به صحابه بشارت داده و میفرمود: «جاءكم شهر رمضان، شهر مبارك، كتب الله عليكم صيامه، فيه تفتح أبواب الجنان، وتغلق فيه أبواب الجحيم ...» (آمده است نزد شما ماه رمضان؛ ماه مبارکی است، خداوند متعال روزۀ این ماه را بر شما فرض گردانیده است. در این ماه درهای بهشت باز و درهای جهنم بسته میشوند...)
صحابه، تابعین و سایر سلف صالح با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان بسیار خوشحال شده و بر عبادت در این ماه اهتمام زیادی از خود نشان میدادند. به راستی چه خوشحالیای بزرگتر از قدوم ماه رمضان؛ ماه نزول رحمات و ماه خیر و برکت.
چهارم:
تصمیم جدی و برنامهریزی برای استفاده از رمضان. متاسفانه بسیاری از مردم برای امورد دنیای خویش برنامهریزی دقیقی میکنند و شمار اندکی از آنها برای امور آخرت خویش برنامهریزی دارند و این موضوع به این خاطر است که مسلمانان به اهمیت هدف زندگی در این دنیا پی نبردهاند؛ مسلمانان یا فراموش کردهاند و یا خود را به فراموشی زدهاند که خداوند متعال برای تربیت و تزکیه آنان و ارتباط آنها با الله تعالی فرصتهای زیادی قرار داده است که میبایست از این فرصتها کمال بهره را ببرند.
لذا از آنجایی که ماه مبارک رمضان از فرصتهای طلایی و ویژهای است که خداوند متعال آن را در اختیار مسلمانان قرار داده است، باید برنامهریزی کنیم تا این یک ماه را به عبادت و بندگی خداوند متعال اختصاص داده و برای شبها و روزهای این ماه مبارک برنامههای عملی داشته باشیم.
پنجم:
تصمیم جدی و صادقانه برای مغتنم دانستن ماه مبارک رمضان و سپری کردن اوقات آن با اعمال نیک. اگر انسان در قصد و تصمیم خود با خدای خویش صادق باشد خداوند متعال نیز او را تصدیق نموده و او را در عبادت خویش یاری میکند و راههای خیر و نیکی را برایش هموار میگرداند. قرآن کریم میفرماید: «فَلَوْ صَدَقُوا اللَّهَ لَكَانَ خَيْرًا لَهُمْ» [محمد:21] (پس اگر با خدا صادق باشند برای آنها بهتر است.)
ششم:
آشنایی و آگاهی نسبت به احکام و مسایل روزه. انسان مؤمن باید پروردگارش را همراه با علم و آگاهی عبادت کند و عدم اطلاع از فرایض دینی را بهانهای برای فرار از انجام عبادات قرار ندهد. عبادت روزه رمضان نیز دارای احکام و مسایلی است که باید قبل از شروع ماه رمضان نسبت به فراگیری این احکام مبادرت ورزیم تا بتوانیم روزهای صحیح و مورد قبول پروردگار متعال بجای بیاوریم. قرآن مجید نیز به پرسش مسایل از علما توصیه نموده و میفرماید: «فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ» [النحل: 43] (پس از اهل دانش سؤال کنید اگر نمیدانید.)
هفتم:
باید تصمیم جدی بگیریم که از گناه و معصیت دست بکشیم. از همه گناهان گذشته توبه نموده و صادقانه تصمیم بگیریم که دوباره به طرف آنها نرویم. چه آنکه ماه رمضان، ماه توبه است. به راستی اگر در این ماه توبه نکنیم، چه زمانی توبه خواهیم کرد؟؟ خداوند متعال میفرماید: « وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ» [النور: 31] (ای مؤمنان، به صورت دستهجمعی به سوی خداوند رجوع کنید (توبه کنید) باشد که رستگار شوید.)
هشتم:
آمادگی روحی از طریق اعمالی همچون تلاوت قرآن، مطالعه کتابهای دینی و اصلاحی، گوش فرا دادن به سرودهای اسلامی و سخنرانیهایی با مضامین فضایل و احکام رمضان. آنحضرت صلی الله علیه وسلم صحابه را با جملاتی از قبیل «جاءکم شهر رمضان....» برای استقبال از ماه مبارک رمضان آماده میکرد.
نهم:
آمادگی در زمینه دعوت الی الله در این ماه مبارک. برای این منظور موارد زیر پیشنهاد میشوند:
1ـ آماده کردن مطالب و جملات زیبای اصلاحی- تربیتی و ارائه آنها در مسجد محله؛
2ـ توزیع کتابها و رسائل پندآموز و با محتوای بیان مسایل فقهی مربوط به رمضان در بین نمازگزاران؛
3ـ تهیه و توزیع هدیه رمضانی. به عنوان مثال یک یا دو نوار اسلامی و یک کتاب کوچک دینی را در یک پوشه بگذارید و بر روی آن بنویسید: "هدیه رمضانی"؛
4ـ تفقد احوال فقرا و مساکین و پرداختن صدقات و خیرات به آنان.
دهم:
صفحه زندگی خویش را با استقبال از رمضان نورانی و روشن نموده و تصمیم بگیریم:
1ـ در بارگاه الهی توبه صادقانه کنیم؛
2ـ اطاعت و فرمانبرداری خویش از پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم را با عمل به اوامر و اجتناب از نواهی ایشان ثابت کنیم؛
3ـ با پدر و مادر، اقربا و خویشاوندان، همسر و فرزندان به نیکی برخورد کنیم؛
4ـ با افراد جامعه برخوردی نیک داشته باشیم تا بندهای نیک و نافع قرار بگیریم؛ آنحضرت صلی الله علیه وسلم در حدیثی میفرمایند: «أفضل الناس أنفعهم للناس» (بهترین مردم کسی است که بیشترین نفع را به مردم برساند.)
خلاصه اینکه شایسته است که استقبال هر مسلمان از این ماه پرخیر و برکت مانند استقبال زمین تشنه از آب باران، استقبال مریض از طبیب حاذق و ماهر، و استقبال دوست از دوست غائبی باشد که مدتها انتظار ملاقاتش را کشیده است.
منبع: موقع قصةالاسلام
ترجمه: عبدالرحیم مرجانی